‘Geweld’ en de komende golf van repressie

Het kan geen toeval zijn. Terwijl we bij de redactie ‘actie en reactie op staatsniveau’ bezig zijn met een overzichtsartikel van de jongste oprispingen op het gebied van (voorstellen voor) repressieve maatregelen tegen het - tegenwoordig toch al ondermaatse en nauwelijks voorkomende - activisme, terwijl we daar mee bezig zijn dus, klinkt ineens Elvis Costello’s Let Them Dangle uit de redactionele luidsprekers.

https://www.youtube.com/watch?v=B-vtA-k2QUU

From a welfare state

to society murder

Bring "back the noose" is always heard

Whenever those swine are under attack

But it won`t make you even

It won`t bring him back

Nu gaat Elvis Costello’s lied natuurlijk over en tegen de doodstraf, en dat is veel erger dan waar de huidige extreemrechtse campagne tot uitbreiding van de legale mogelijkheden tot repressie zich op richt. Maar wel de consequentie, als we ze hun gang laten gaan. Waar denk je anders dat ze over dromen als ze weer eens met hun ‘tribunalen’ aan komen zetten?

Op de website van Doorbraak staan een paar stukken die uitvoerig ingaan op de jongste voorzetjes in het parlement om het demonstratierecht in te perken, om te beginnen met het verbieden van gezichtsbedekking bij demonstraties. Zie daarover het zoals altijd uitstekende deconstruerende werk van Maarten Steenhagen (zie eerste deel hier).

En het stuk van Mathijs van de Sande als reactie op een collega academicus die in NRC meent te moeten waarschuwen tegen gewelddadige demonstranten die demonstraties van goedwillende geweldloze oppassende burgers zouden willen ‘kapen’.

In het regeerakkoord en debatten daarover heeft de nieuwe minister van Justitie David van Weel (VVD, tevens ex militair maar vooral beroepspoliticus) aangekondigd te staan popelen om de duimschroeven aan te beginnen te draaien.

Ook de komische show van Arjen Lubach ging op de materie in. Het programma heeft sowieso goed werk geleverd in het coveren van de algemene beschouwingen.

Op 14 oktober is er een discussieavond over in de Tolhuistuin in Amsterdam. Met onder andere dezelfde Mathijs van de Sande van het stuk op Doorbraak hierboven.

Hoewel de titel anders suggereert, gaat het hier vooral over politiegeweld. Dat is eigenlijk jammer want suggereert dat activisten geen mogelijkheid hebben om meer te doen dan ‘vreedzaam demonstreren’ (wat dat dan ook moge zijn). De stenen uit de titel komen echter doorgaans niet van de kant van de politie. Onder aanvoering van Extinction Rebellion is het gangbaar geworden om te stellen dat alleen geweldloos actievoeren (of zoals ze dat noemen: demonstreren) aanvaardbaar is. Maar dat is natuurlijk grote onzin, en reden om je goed af te vragen of je er ooit wel aan mee wilt doen. Het palet aan middelen is enorm, weten we sinds Bakoenin en ook nog wel veel eerder, en we bepalen zelf wel - liefst weloverwogen, maar vaak tamelijk spontaan - welke we daarvan kiezen. Overigens was het ook 25 jaar geleden (in aanvulling op Mathijs’ repliek op het stuk in NRC) niet gangbaar dat ‘raddraaiers’ demonstraties kaapten. Er waren toen gewoon heel veel militante actievoerders en de geweldlozen of mensen die andere manieren prefereerden, moesten het toneel met hen delen. Er werd zelfs officieel op grote brede vergaderingen die er toen nog waren besloten tot ‘diversity of tactics’ en de arena werd soms letterlijk opgedeeld onder de verschillende ‘tactics’. Dat zag er dan zo uit. Of zo, als je liever een Europees tafereel wilt.

Wat verder opvalt in de huidige discussie is dat alles maar demonstratie wordt genoemd en de hele discussie gevat wordt onder het ‘recht op demonstreren’. Maar demonstreren is officieel dat je ergens loopt (desnoods staat, hoewel het dan een ‘manifestatie’ is) met borden en spandoeken en dat soort zaken. Als je wat blokkeert, bezet of saboteert is dat geen demonstratie meer, dan ben je aan het actievoeren. Natuurlijk vinden we niet dat de politie of wie dan ook dan maar mag doen wat ze willen, dus hoe meer wettelijke rechten je daarbij hebt, hoe beter. Maar het is wel belangrijk om dat gebied als activisten weer in al zijn breedte te claimen. Want op dat gebied valt veel te winnen. En het voordeel als je het zelf doet, is dat je niet op je knieën hoeft om de overheid te smeken om het voor je op te lossen.

De verrechtsing en opkomende repressiedrang tegengaan, is een strijd die voor een groot deel juist op straat wordt uitgevochten, door daar te doen wat ‘zij’ niet willen dat je doet. Dat werkt bij uitstek het best. Het snijdt twee kanten op: het dringt de repressie van de staat en hun rechtse fans terug, en het verbreedt je mogelijkheden en middelen als activist en burger van onderop. Het brengt je instant bevrijding. By Any Means Necessary, kunnen we daarbij Malcolm X aanhalen.

Nog eentje dan, van Costello:

https://www.youtube.com/watch?v=xy3-R97wDKs