Naief

We krijgen nieuwe verkiezingen omdat iets dat misschien een beetje op een kabinet leek gevallen is. Ze wilden per se een rechtse regering en dachten dat dat wel zou lukken, ook al wilden ze niet samenwerken. De aanstichter van de kabinetsval heeft zelfs niet de flauwste notie van wat samenwerken is. En dus van wat regeren is. En wat zelfkennis is. Het was dus rijkelijk naief van deze rechtse lieden dat ze iets voor elkaar zouden kunnen krijgen. Maar daar wilde ik het niet over hebben.

Dus krijgen we een stoelendans. Als rechts wint is steevast het commentaar dat links het verkeerd doet. Even afgezien van dat links in de kamer meestal fors rechtser is dan wat ik links zou noemen, is het gewoon een rotklus voor alle links dat egoïsme in de haarvaten van de heersende ideologie zit en dat je daar niet zomaar doorheen prikt. Het is naief om te denken dat daar een eenvoudige truc te wachten ligt en dan komt alles goed. Maar daar wilde ik het niet over hebben.

Een van de dingen die linkse (of linksige) politieke partijen hebben gedaan is stukjes rechtse ideologie overnemen. Lang geleden trouwens al met het idee dat iedereen een autootje moest kunnen hebben. Een rechtse machine. Het is ontzettend naief om te denken dat je door iets van rechts over te nemen daar kiezers weg kunt snoepen, want rechts is altijd beter in het kietelen van egoïsme dan verwaterd rechts met een links etiket. Maar daar wilde ik het niet over hebben.

Wat links zou moeten doen, álle links, is voortdurend naar voren brengen dat rechts egoïsme bovenaan zet. Dat links daar niet aan mee doet. Dat links allerlei soorten sociaal gedrag bovenaan zet. Het is misschien een tikje naief van mij dat ik hoop dat de linkse politieke partijen dat heel goed gaan kunnen. Maar daar wilde ik het niet over hebben.

Buiten het Haagse toneel is er het wereldtoneel, waar een paar verschrikkelijke oorlogen gaande zijn. Of wel meer dan een paar. En ‘verschrikkelijke oorlog’ is dubbelop. Gelukkig zijn er af en toe geluiden te horen die vrede bovenaan zetten. Pacifisme. Geweldloosheid. Daar word ik blij van, van dat geluid. Men komt dan met de opmerking dat het naief is om te denken dat je met geweldloosheid een agressief leger tegen kunt houden – maar dat is een wat smerige voorstelling van zaken. Natuurlijk houd je met blote handen geen tanks tegen maar de bedoeling van pacifisme is, het woord zegt het al, om vrede te bewerkstelligen. Als ergens heel veel pacifisten wonen, dan zal een bezetter daar nooit echt greep op krijgen. En op den duur…, maar ook daar wilde ik het niet over hebben.

Wat ik nog maar eens naar voren wil brengen is dat het ontzaglijk naief is om te denken dat geweld loont. Een voorbeeldje uit de geschiedenis: op 10 mei 1945 trok het leger van Nazi-Duitsland Nederland binnen en het leger van de Nederlandse staat wilde dat verhinderen. Met geweld uiteraard. Bij de Grebbeberg kwam het tot een treffen en het indrukwekkende resultaat was dat het leger van Nazi-Duitslaand een paar dagen later gewoon verder trok. Met achterlating van 382 plus 136 lijken. In Nederlands respectievelijk Duits uniform. En met achterlating van bergen schroot en puin en andere rommel. In het fotoboek van mijn vader staat een foto van dat ze een paar weken later de ruïnes in Rhenen gingen bezichtigen. Een soort ramptoerisme.

Ze, de niet-pacifisten, hadden het leger van Nazi-Duitsland ook gewoon ongehinderd kunnen laten passeren, het resultaat was hetzelfde geweest, maar zonder lijken.

‘Maar dat kun je toch niet zomaar laten gebeuren?’ Waarom niet? ‘Nou…’ En dan komen er pure verzinsels als nationale trots, de eer van het leger, Het Vaderland, echte mannen verdedigen de vrouwen en kinderen. En maken er en passant een hele smak dood.

Trouwens: tot aan de Grebbeberg had men ze al een heel aantal kilometers gewoon laten passeren.

Zo kun je alle oorlogen in episodes bekijken en bulkt het van de situaties waar het geweld niets heeft opgeleverd, behalve lijken, rommel, treurende familieleden en haatdragende overlevenden. Geweldig resulaat. Uhh ‘geweldig’? Kijk je naar de slag bij de Grebbeberg dan is het een paar dagen later al duidelijk dat het geweld niets heeft opgeleverd, bij andere oorlogen moet je jaren of decennia verder kijken en dan zie je vooraf en na afloop ongeveer dezelfde regeringen, ongeveer dezelfde economie, ongeveer dezelfde huizen, ongeveer dezelfde kranten, ongeveer dezelfde bezigheden, ongeveer dezelfde alles. Voor en na het geweld alles ongeveer hetzelfde, maar wel intussen een hoop doden, bergen verdriet en bergen haat.

Pacifisme is vrede produceren, dat staat haaks op lijken produceren. Het is een heel ander soort denken. Daar wou ik het even over hebben.