Londonderry in Utrecht

Ik heb vanaf dinsdagavond met stijgende verbazing naar de beelden uit Utrecht zitten kijken. De beelden van straten die volledig worden afgesloten met hekken, en dan niet met gewone dranghekken maar hele installaties tezamen met ME-posten en uitgebreide camerabewaking. Een hele wijk die dagenlang volledig afgesloten wordt van de rest van de stad nadat een motoragent een bewoner van de wijk heeft doodgeschoten. We zitten te kijken naar een voor Nederland geheel nieuwe vorm van repressie? En iedereen zwijgt. Nee sterker, kamerbreed tot aan de SP toe wordt er doodleuk verklaard  dat er adequaat is opgetreden door de overheid. Bij mij kwamen er eerder beelden op die me deden denken aan Noord-Ierland.

De gemeente Utrecht verklaarde al snel: “Ondiep is in de loop van de middag aangemerkt als Veiligheidsrisicogebied. Dat betekent dat iedereen die de wijk in wil wordt gecontroleerd en dat in de directe omgeving iedereen preventief gefouilleerd mag worden.” In plaats van conflictbeheersing vanuit een sociale benadering, omdat de bewoners van de wijk misschien wel terecht woedend zijn,  wordt er voor keiharde repressie gekozen.
Het meest absurde is nog dat die afgrendeling wordt verkocht met een omgekeerde verklaring dat het in het belang van de wijk is, want er zou sprake zijn van honderden ‘reltoeristen’ en ‘voetbalsupporters’ uit andere steden die de wijk in willen. Enkele dagen later wordt langzaamaan duidelijk dat er niet of nauwelijks sprake was van oprukkende voetbalsupporters uit andere steden. Het is pure beeldvorming van de Utrechtse autoriteiten geweest om de wijk af te kunnen sluiten. Het is tenslotte een knap ‘asociale’ wijk en die ‘asocialen’ kun je beter in hun eigen hok houden.
Dat was kennelijk de strategische ervaring van de Bossche rellen van drie jaar geleden, waar ook rellen uitbraken nadat iemand werd doodgeschoten door de politie. De analogie tussen de Utrechtse en de Bossche wijk is overigens dat in beide wijken veel gesloopt zou gaan worden en de sociale samenhang dreigde te verdwijnen.

Een wijk die wordt afgesloten van de rest van de stad. Hoe komen ze op het krankzinnige idee? Net drie maanden geleden zei PvdA-kamerlid Staf Depla nog in een interview: "Als je evenwichtige wijken wil en integratie een kans wil geven - integratie lukt alleen maar als je de ander ook ziet en kent - zijn er ook andere wegen. Daarvoor moet je voor de hogere inkomens de hekken rond Kanaleneiland, Ondiep en Overvecht slopen, maar voor de lagere inkomens ook de hekken rond de regio afbreken. En dat kun je morgen al doen." Dat is overigens dezelfde Depla die nu voorop stond om nieuwe wetten te eisen om die net nieuw uitgevonden ‘reltoeristen’ preventief op te kunnen sluiten.
Maar waar Depla drie maanden geleden nog symbolische hekken zag die  afgebroken moesten worden staan er inmiddels al bijna een week reële hekken. En horen we politici nu wel verklaren dat ze, geheel in stijl met het jargon van Balkenende/Bos ‘samen’ met de bewoners de sociaal-economische problemen willen gaan oplossen. Zo is dat: eerst slaan we erop, vernederen de bewoners door ze bijna een week lang op te sluiten in een soort kooi en dan gaan we het daarna ‘samen’ oplossen. Daar hebben ze in Ondiep inmiddels wel andere gedachten over. Begrijpelijk.