Waar het allemaal niet over ging

Voor het eerst sinds jaren heb ik lang geaarzeld om niet te gaan stemmen. Het geblablabla, het eindeloze vliegen afvangen in de debatten werd me nu toch echt teveel. Slechts om Wilders te pesten ben ik toch maar gegaan.

Ook om me heen hoorde ik voortdurend de klacht dat alle debatten nergens over gingen. Dat vond ik ook, maar helemaal waar was dat natuurlijk ook niet, want ja natuurlijk er kwamen essentiële zaken aan de orde als het duurder worden van de kosten voor gezondheidszorg of de zeer wezenlijke discussie over de absurditeit van de hypotheekrenteaftrek.

Maar verder?

Het ging niet over de oorzaken van de kredietkrisis die toch echt van neoliberaal-rechts kwam, het ging niet over de miljardensteun-operaties aan de banken, het ging niet over de vallende euro, het ging niet over globalisering, het ging niet over een duurzaam energiebeleid en het milieu hoewel tegelijkertijd de besmeurde beelden van de Golf van Mexico het nieuws halen, het ging niet over Afghanistan, het ging niet over de steeds grotere rol van de Aziatische economische tijgers en het ging al helemaal niet over Europa, hoewel daar toch nogal wat besluiten worden genomen om dat nou eens eufemistisch te zeggen.

Maar na de Europese verkiezingen doen we in Nederland liefst weer net of we hier op een eiland zitten, is Brussel ineens weer heel ver weg, navelstarend en ons liever wentelend in de een na de andere nieuwshypes over Rubens, Yolanthes, Sienekes of Jorans en en passant meent een groeiend volksdeel dat de grenzen potdicht moeten voor vreemd volk.

Waar het ook niet over ging, om het dan ook maar bij Nederland te houden, was de ruimtelijke ordening. Van een volk dat zo naar binnen gekeerd is en zich zo zo druk maakt over z’n buurman die niet deugt zou je toch verwachten dat het dan wel oog heeft voor het eigen huis en de ruimte er omheen. Maar als de VVD tegen de kilometerheffing is en voor meer asfalt dan winnen ze stemmen.

We zijn zo beneveld geraakt in het zelfbeklag dat we ook niet verder meer kunnen kijken dan de eigen betegelde voortuin. Afvallende bladeren zijn vies, bomen geven schaduw, de polder, de buitenruimte en de natuur passen niet meer in het denkraam van de gemiddelde burger. “Het landschap wordt verramsjt door een visieloze kortetermijnplanning” zegt landschapsarchitect Adriaan Geuze daar onlangs terecht over in De Groene om daar en passant de schuld van aan Annie M.G. Schmidt te geven die, in de opvatting van Geuze, in haar verhalen slechts de tuttige suburbane schijnwereld van Jip en Janneke schetste die zich afspeelde over de heg bij de buren. Het is een mooie theorie, maar wie weet ligt daar wel een oorzaak.

Zelf opgegroeid met een vader, die me op zondag meenam op de fiets de polder in en me daar bijvoorbeeld leerde om een fluitje te snijden uit de stengel van Fluitenkruid, maar me daarbij tevens leerde te houden van de ruimtelijke vergezichten van het polderlandschap, ken ik de waarde en de noodzaak van een goede ruimtelijke ordening. Maar Geuze stelt nu terecht vast dat natuur en het polderlandschap niet meer bij de dagelijkse leefwereld van velen behoren, het interesseert bijna niemand meer iets. En kijken we bijvoorbeeld naar wat de feitelijke winnaar van gisteren de VVD in het programma zegt dan weet je waar het ook de komende jaren weer heen zal gaan: “De Randstad zal een grote rol spelen en zal de economische motor zijn. Daar zullen dus nog meer huizen komen en het landelijk gebied zal afnemen” dan weten we al weer genoeg.

Het is een eenduidige en simplistische visie en er zal dus vrees ik doorgegaan worden met het het visieloos aanleggen van weer een industrieterreintje hier en nog een buitenwijkje daar, en natuurlijk heel veel asfalt. Kortom met het verder verzieken van de zo noodzakelijke open ruimte, zonder een omvattende visie op het ruimtelijk ordeningsbeleid.

Maar ja, al navelstarend heb je toch genoeg aan een hele donkere bril en natuurlijk een auto met getinte ruiten. Het Jip-en-Jannekedenken is langzamerhand het niveau van het politieke denken in Nederland geworden.

Oh ja, over de gevolgen van de te verwachten bevolkingskrimp ging het de afgelopen weken dus inderdaad ook niet in de debatten. Groei is tenslotte altijd weer het motto. En we zijn weer een stuk nationalistischer geworden.