Een prachtland

Historische vergelijkingen zijn bloedlink, zo niet onwerkelijk of vals. Mijn overbuurman, van 'voor de oorlog', maakt zich druk over parallellen als Trump/Hitler, Mussert/Wilders en Colijn/Rutte. Ook al zegt hij steeds 'het zal mijn tijd wel duren', hij is zeer bezorgd. De eerste twee koppels ziet hij als te grof, boze toekomstbeelden, wensdromen van (internationaal) extreem rechts. Daarin meegaan, is ze onbedoeld aannemelijk maken. Schreeuwen verwordt dan tot fluisteren; spaar en onderhoud je stem om stomheid te voorkomen. Zo kan die wel weer, dacht ik.

Maar dat was te snel. Het koppel Colijn/Rutte blijkt hem nog het meest aan te spreken. Twee kolonialen, godvrezend, zich schikkend naar overmacht en vooral sussend, geloof en kies mij, alles komt goed. Colijn over Hitlers bezetting van het Rijnland (1936): “Er is voorshands nog geen enkele reden om werkelijk ongerust te zijn.”. Rutte over Trumps verkiezing (2016): “Ik moet met hem zaken doen. Ik word er vorstelijk voor betaald mijn eigen meningen voor me te houden.”

Capriolen
De buurman is nog niet klaar. Over Ruttes geruststellingen: 'het is niet goed en zo wordt het niet goed.' En inderdaad, Rutte kan dan wel zeggen dat de PVV links is, de VVD kruipt er steeds meer naar toe. Wat niet 'ons' is, moet zich onvoorwaardelijk aanpassen, bek houden en wegwezen. Bovendien presenteert Rutte zich steeds meer als persoon, Hij is de partij. Dat zou van deze tijd zijn: politiek is immers persoonlijk, oftewel nog meer oncontroleerbaar.

De handelingsruimte van het parlement mag dan beperkt zijn door Europa en Kapitaal, in de peilingen naderen VVD en PVV samen de zestig zetels in de Tweede Kamer, met de laatste als de uitdijende grootste. Een paar halve zolen erbij en Trump breidt zijn familie met een achterneefje uit. Wat daar 'parlementair gezien' tegenover staat, is niet om vrolijk van te worden. De ooit zo trotse sociaaldemocratie, met Den Uyl als laatste stuiptrekking, zakt en zakt. De ene capriool volgt na de andere. Kies de lijsttrekker. Ja, uit twee ongeloofwaardige beschermers van Rutte, de één door hem in het zadel te helpen, de ander om hem daar te houden. Vervolgens neemt de laatste de eerste dat kwalijk, omdat hij er eigenlijk ingeluisd is en uit goed burgerlijk fatsoen niet terug kon. Misselijkmakend. En om het steeds meer afhakende kiezersvolk op een platte manier te behagen, mag het voor een paar dubbeltjes meedoen.

Graailand
Hier een paar, bepaald geen nieuwe, gegevens met vragen, maar juist daarom en in hun eenvoud zo ontluisterend na vier jaar 'sociaaleconomisch herstel'. Gaan de lijsttrekkers op de knieën uit schaamte voor de nog ruim 500.000 werklozen, 200.000 meer dan voor de bankenramp van 2008? Of voor de 462.000 bijstandsgerechtigden, 22.000 meer dan een jaar geleden? Voor het naar 3 miljoen groeiend aantal flexarbeid(st)ers? Of voor de sociale ongelijkheid die na al die jaren van 'gelijke kansen', toeneemt in het onderwijs, de gezondheids- en ouderenzorg, de woonvoorzieningen en dus de levensverwachtingen en de kwaliteit daarvan? Peter Mertens, voorzitter van de Belgische PVDA, spreekt over “welkom in Graailand; er is meer geld dan ooit, maar het is ongelijker verdeeld dan ooit”.

Om ook niet vrolijk van te worden is dat de SP deze teloorgang niet weet te compenseren en in de peilingen zelfs daalt. De twee gezichten van de partij, de beschaafde en behoedzame fractievoorzitter en de straatvechtende en strijdbare partijvoorzitter, lijken meer verwarring dan aanhangers op te wekken. En als we dan ook nog horen van “EenVandaag” dat 23 procent van het geraadpleegde panel vertrouwen heeft in de regering en een paar procent meer in het parlement, dan is de bezorgdheid van de buurman geen persoonlijke aangelegenheid. De crisis is alom. Kracht haalt hij uit het hardnekkig straatprotest tegen de verkiezing van Trump, waartoe bovendien de Democratische tegenkandidaat van Clinton, Bernie Sanders, heeft opgeroepen. Overigens om de hoek, In België, komen de vakbonden samen met links op straat tegen het snoeiende beleid van de rechtse federale regering. Tot nu toe lijkt dat niet de koers van sympathiek GroenLinks en de aangenaam eigenzinnige Partij van de Dieren, maar van wie wel?

Gisterenavond liet ik dit stukje aan de buurman lezen. Zijn reactie; 'En nu, is dat het, heb je niet meer te bieden?' Als een schrale troost las ik de koppen voor op de voorpagina van “De socialist” en de “Rode Morgen”, respectievelijk: “Stop de verrechtsing. Tijd voor een links met Lef” en “Bouw mee aan een revolutionair alternatief”. Schrille historische vergelijkingen.