Israël/Palestina - ontreddering en hoop

Dat was even piekeren over mijn bijdrage aan Konfrontatie. Dat de wereld in brand staat, zal ik er niet mee blussen, maar waar kies ik voor? Twee van mijn kleinkinderen zijn kort geleden ruim een week op familiebezoek in Israël geweest. Hun moeder is daar geboren. Het liefst vertellen ze over de woestijn en de Bedoeïenen, maar de zorgen over hun oma voeren de boventoon. Zij woont 'buiten' waar een schuilkelder ontbreekt en in de omgeving is een paar keer een bom gevallen. De oorlog is dus 'om de hoek' te zien en geeft zo richting aan mijn onderwerp.

Onder andere door de dagelijkse digitale versie van het progressieve dagblad Haaretz kwam ik terecht bij de internationaal gevoerde discussie over de erkenning van een Palestijnse staat, naast de Israëlische. De Verenigde Staten en Israël zijn daar mordicus tegen en dus tegen een 'twee staten oplossing'. Nederland houdt slagen om de arm, maar steeds meer landen bevestigen die erkenning, veelal onder druk van de bevolking. Van België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Portugal en Spanje, tot Australië en Canada. Maar daarmee is nog niets gezegd.

twee staten

Om te beginnen veronderstelt de erkenning dat er al sprake is van een Palestijnse staat, terwijl het ene deel, Gaza, op een afstand van minimaal vijftig kilometer ligt van het andere deel, de Westelijke Jordaanoever (Westbank). Beide zijn bezet door Israël en alleen met een formeel bewijs te verlaten. Op papier wordt de Westbank bestuurd door de Palestijnse Autoriteit (Abbas) die dat bezette gebied de 'Palestijnse staat' noemt. In de praktijk functioneert die staat nauwelijks, zo vonden bijvoorbeeld de laatste verkiezingen in 2006 plaats en zijn de economie, valuta en douane in handen van Israël. Bovendien maken de Israëlische kolonisten, ook met geweld, de dienst uit. Ze volgen de Netanyahu-regering en beschouwen Palestijnen als een te verdelgen onkruid.
Hoewel het standpunt van de Nederlandse - demissionaire - regering gedragen wordt door haar steun aan Israël, staat ze positief tegenover een 'twee staten oplossing'. Maar een besluit tot een formele erkenning zou daar weinig aan toevoegen, zo vindt ze en is niet meer dan een glaasje water op een uitslaande brand. (de Volkskrant, 22 september 2025)

Haaretz komt tot de volgende samenvatting (25 september 2025):

De erkenning van Palestina is meer een belediging dan een beschadiging voor Israël – het verandert in de praktijk niet veel. Dat beseft iedereen. Maar annexatie zou een einde maken aan de favoriete show van de internationale gemeenschap die 'Het Theater van de Twee-Statenoplossing' genoemd zou kunnen worden, en zou veel invloedrijke regeringen dwingen om met een moeilijke realiteit te worstelen: Israël beheerst het hele gebied tussen de Middellandse Zee en de Jordaan, waar miljoenen Palestijnen geen fundamentele burgerrechten hebben en geen mogelijkheid hebben om de regering te kiezen die alle belangrijke beslissingen over hun leven neemt.

protest en schaamte

De redactie van Solidariteit las in het begin van het jaar 2000 over een staking bij Heineken op de Westbank en zocht, succesvol, contact met de organiserende "MAAN-Workerassociation". Een vakbond die zowel Israëlische als Palestijnse werkers organiseert. Het contact mondde uit in enkele unieke artikelen en zette zich voort. Zo raakte de redactie op de hoogte van de verwante politieke partij "Da'am Workers Party" die het standpunt huldigt dat Israëliërs en Palestijnen in alle opzichten dienen te beschikken over gelijke rechten - economisch, politiek en sociaal. Ze beschouwt dat als de enige rationele oplossing, in de huidige rampzalig situatie, op weg naar vrede, gelijkheid en democratie voor allen. In één staat voor Palestijnen en Israëliërs.

Tja en nu?
Ondanks kritiek van Trump (bommen op Syrië) en het Israëlische leger (verwoesting Gaza-Stad): de macht blijft bij Netanyahu en zijn extreem rechtse ministers - we hebben te maken met menselijke beesten en zo moeten we ze behandelen (de Groene Amsterdammer, 28 augustus 2025). Hij kan maar één kant op en dat is de bestaande. Zou hij vallen, komt hij in de handen van de rechters die na zijn poging de grondwet te wijzigen, nog wel een appeltje met hem te schillen hebben.
Erkenning van de Palestijnse staat ziet hij als een zwaktebod ten opzichte van Hamas, eerst dat geteisem kapot en dan de gijzelaars vrij. Een vrees voor de toekomst heerst bij vele Israëliërs, Netanyahu bespeelt de angst. Niettemin is er een protestbeweging die zich vrijwel dagelijks laat zien, vol boosheid over de verlaten gijzelaars, over de uitzichtloosheid van de oorlog en het lot van de beschadigde kinderen.

De mensen met geld en/of familie in het buitenland vertrekken als het even kan. Via de moeder van mijn kleinkinderen sprak ik een vluchtelingenechtpaar dat geld kon lenen van hun familie in Nederland. De kinderen gingen direct hier op school, leren snel de Nederlandse taal en spelen graag op straat. De ouders twijfelen, een ander deel van hun familie bleef in Israël en zij schamen zich af en toe. Ik sprak hen op het voetbalveld, ze twijfelden over hun plezier dat maar een half uurtje voor afleiding zorgde. Hun kinderen wilden tevergeefs nog een balletje trappen.