Planeet J

Toen ik klein was was Jupiter mijn lievelingsplaneet. Ook al wist ik dat het er onleefbaar was, toch riep die planeet een licht heimweegevoel bij me op. Die ronddraaiende kleurenbanen, oranje, roodbruin, beige en blauwgrijs, met ook nog die geheimzinnige grote vlek. Later hoorde ik dat die ‘vlek’ een gigantische storm was die al eeuwen woedt en nog lang niet uitgeraasd is. En laatst zag ik een foto van de James Webb Telescoop van een heel klein stukje Jupiter, waarop heftig kronkelende bonkende wolken te zien zijn, grijs en donkergrijs, met knetterende bliksems, waardoor mijn nog steeds wat romantische beeld van Jupiter ineens huiveringwekkend realistisch werd. Daar kun je niet wonen. Niet dat ik dat had gedacht, maar toch.

There is no planet B. Soms kom ik in de stad mooie stickers tegen met die tekst. Ze lijken handgemaakt, het zijn kleine kunstwerkjes, met elke keer een andere tekening tussen THERE IS NO en PLANET B. Van een ijsbeer, van bloemen en bomen, vlinders, vogels, libellen, een haas of een konijn in het gras. Na een paar dagen zijn ze steevast weg. Weggehaald. Door wie? Waarom? Allerlei andere stickers op dezelfde lantaarnpalen of stoplichtpalen blijven vaak wél zitten. Als het fatsoensrakkers zijn die ze weghalen zijn die dus niet consequent. Zijn het overheidsdienaren die willen voorkomen dat de klimaatbeweging (nog meer) groeit, of zijn het klimaatontkenners die niet met deze ‘waarheid’ geconfronteerd willen worden?

Waarheid tussen aanhalingstekens, omdat ik dat woord zelf niet graag gebruik, sceptisch als ik ben. Helaas is het woord ‘sceptisch’ zo’n beetje gekaapt. Vroeger dacht ik bij het woord vooral aan oude filosofen, die na kritisch nadenken ontdekten dat niets zeker was. Met twee maten meten was er niet bij. Tegenwoordig twijfelen veel mensen graag, maar dan wel alleen aan die feiten en waarheden die hun niet bevallen. Die hun niet goed uitkomen. Ze redeneren vanuit hun eigen belang, filosofisch gezien een doodzonde. Selectief scepticisme: sceptisch dat ben je blijkbaar over alle ideeën die je niet aanstaan. Ideeën die betekenen dat je bepaalde gemakken of genoegens moet opgeven.

Waarheid is niet wat ‘waar’ is maar wat diegene goed uitkomt. De roker en de autorijder die elkaar beschuldigen, beiden niet op het idee komend dat het ook allebei schadelijk kan zijn. De vleeseter en degene die het vliegtuig neemt, idem dito. En de (stikstof)rijke boer die vindt dat de fabriek een eind verderop maar moet sluiten terwijl de directie van die fabriek beweert dat er nodig een paar boerenbedrijven weg moeten. Terwijl ze ook állemaal hun leven en bedrijf milieu- dier- en mensvriendelijk zouden kunnen maken, dan hoeft er niemand weg en kunnen de bossen blijven ademen. En dan blijft de aarde de mooie planeet, waar het fijn zwemmen, vliegen, kruipen en wandelen is. En groeien, althans, het gras en de bomen, die mogen dat.

Een planeet B bestaat niet én is niet nodig.

Trouwens, mocht er toch zo’n planeet zijn, dan zou het geen goed idee zijn om daar mensen heen te sturen.