Files

Files. Als het aan Rita V. ligt gaat ze die echt oplossen. Recht door zee. Misschien wel een goed idee: dumpen die auto’s. In zee.
Maar serieus. We asfalteren Nederland al decennia naar believen om al dat autoverkeer te verwerken. En ondanks al die vermaledijde files rijden we toch steeds meer auto. De laatste vijf jaar is het aantal gemiddeld gereden autokilometers weer verder gestegen met vijf procent tot ruim 14.000 km. Per Nederlander dus, want dat ik alleen maar fiets telt daarbij toch mee.
Een groot deel van die autokilometers bestaat uit woon-werkverkeer. Elke dag rijdt ruim de helft van de mensen die naar hun werk gaan met de auto. Ongeveer een kwart fietst, slechts één op de tien werkenden reist met het openbaar vervoer. Mensen die lopen of fietsen naar hun werk, wonen meestal binnen een straal van 5 kilometer van hun werkadres. Automobilisten zitten, en dat zal niemand verbazen, gemiddeld twintig kilometer achter het stuur voor ze de werkdag beginnen en wonen vaak een stuk verder verder van hun werk dan zij die per openbaar vervoer reizen.

Het zijn de gevolgen van een ruimtelijk ordeningsbeleid van decennia, de extreme scheiding tussen wonen en werk, het bouwen van slaapsteden, vinexwijken, etcetera. En als er geen werk is moeten mensen gaan reizen om op hun werk te komen. Er wonen tegenwoordig, in het toch niet al te ruime Nederland, meer mensen in de buitenwijken, in de suburbane gebieden, dan in de stad zelf. En tegelijkertijd maar klagen over bijvoorbeeld het volbouwen van het Groene Hart en de verrommeling van het landschap en natuurlijk over files.

Maar van Rita V. zullen we het vast ook niet moeten hebben, want die zal de mobilteitsverslaving ook niet aan durven pakken en alleen maar meer asfalt willen. En van rekeningrijden zullen we het ook niet moeten hebben, zolang we die mobiliteit zelf niet willen aanpakken. En dat doen we niet. Nog niet.

De oplossing zit wellicht in een opmerkelijke hoek. Het goede nieuws is de dure olie. De stijgende benzineprijs dankzij de oliecrisis zal ons gedrag misschien eerder verbeteren. In het land van de vrije auto bij uitstek, de VS, waar ze zo ongeveer voor eeuwig bijna ‘gratis’ dachten te kunnen rijden beginnen ze zich langzaamaan te realiseren dat dat goedkope autorijden voorbij is en dat dat ingrijpende gevolgen zal hebben voor de ruimtelijke ordening. Niet alleen de SUV  wordt aan de kant gezet, zodanig zelfs dat de autofabrikanten overwegen de verkoop ervan helemaal maar  te stoppen. Ze komen er daar ineens ook achter dat de suburbs eigenlijk niet zo’n handige stedenbouwkundige oplossing waren. Ze ontdekken nu dat hele buitenwijken compleet verkeerd gesitueerd zijn, dat die mega-winkelcentra te ver weg van de bewoonde wereld zijn neergezet: kortom dat de reisafstanden te groot en dus te duur zijn geworden.

Doordat dat autorijden onverwacht zo duur is geworden en zal blijven, worden er bijvoorbeeld in Californië eindelijk maatregelen genomen op het werk zelf. Ineens wordt telewerken via internet wel als oplossing gezien. Thuiswerken via internet, vergaderen via internet zijn er serieuze opties geworden. Ook het winkelen via internet neemt een enorme vlucht waardoor de verkeersdruk het laatste jaar in sommige gebieden in de VS met procenten is afgenomen, doordat mensen niet meer naar die verafgelegen winkelcentra rijden.

De verwachting In Nederland en Europa is vergelijkbaar. Het Internationale Energie Bureau heeft becijferd dat de vraag naar benzine en diesel in Europa dit jaar met 0,8 procent zal gaan dalen. Vorig jaar steeg die vraag nog met 1,9 procent, zoals die het afgelopen decennium altijd steeg. Vanaf juni zullen Europeanen hun autogebruik echter gaan inperken, aldus het Internationale Energie Bureau.

De dure olie zal ons niet alleen dwingen na te denken over andere energievormen, maar ook over onze planologische opvattingen. Kortom: laat de olieprijs maar stijgen. Misschien leidt het wel tot een ‘revolutionaire’ verandering in het bouwbeleid ..... en en passant is het goed voor het milieu.