Hartverwarmende IJslanders

Een paar jaar na 'de oorlog' kreeg ik van een uitgeknutselde buurman een spierwitte kano cadeau. Een naamloos, plomp geval. Zonder aarzelen zette ik er in kloek rode letters "meteor" op. Engels begon al populair te worden, dus daarom werd ik niet uitgelachen. Nee, het was de wanverhouding tussen de vorm en de naam, een al te doorzichtige reclame als "wast witter dan wit". Zoiets als Icesave dus.

Ook al zat het met de buurman wel goed, de kano was na anderhalf jaar goed lek. Net als Icesave dus. De internetspaarbank noemde zich in een digitale wervingsfolder transparant met een hoge kwaliteitsstandaard en een consistent hoge rente (5,25 procent). Een goede service zonder dure kantoren, oftewel "icesafe".

Echt, het stond er allemaal, plus de belijdenis van de Nederlandse directeur: "Om goed de vinger aan de pols te houden, hebben we ons call center op de vloer bij het management geplaatst, zodat we meteen op de hoogte zijn van belangrijke vragen of opmerkingen van klanten en daarnaar kunnen handelen." Zo betrouwbaar als de verkoper van rotte vis.

Benauwend nationalisme

Maar ja, temidden van de marketinghumbug werd ook vermeld dat de bank viel onder het stelsel van de depositogarantie van de Nederlandsche bank en de IJslandse Landsbanki. Toen betekende dat risicoloos sparen tot 38.000 euro, later werd dat zelfs een ton.

Thuis in alle anonimiteit, een druk op de knop en de teller schiet omhoog. Met één oog dicht rijk worden. Zielige, bedrogen stakkers, eenvoudige krabbelaars? Ja, zegt SP'er Irrgang en met hem veel andere leden van de Tweede Kamer, "Het gaat hier om zuurverdiend spaargeld van gewone Nederlanders die gelokt werden door een hoog spaartarief. Dat zijn geen gokkers (…)."

Afgezien van het falend toezicht door de Nederlandsche Bank, zelfs afgezien van het kleine groepje woekerende IJslandse bankiers en de hen zeer dienstbare Nederlandse plaatsvervangers, bedrijft Irrgang toch wel een benauwend nationalisme. De IJslandse banken zijn failliet en met de compensatie aan de Britten draaien onze IJslandse broeders en zusters op voor minimaal 3,8 miljard euro. Ze zijn met 320.000 zielen, net iets meer dan de gezamenlijke bevolking van Spanbroek/Opmeer, Almere en Venlo, om maar eens wat te noemen. Hun protesten zijn hartverwarmend en inspirerend. Ze weigeren de - financiële - verantwoordelijkheid te dragen voor de handelingen van de IJslandse Scheringa, Bos en Wellink èn voor de Nederlandse profijtzoekers. Want de gelovigen in Icesave kenden slechts één drijfveer: verrijking met zo weinig mogelijk risico's. Tegen de hoge risico's keken ze op, die lieten ze liever aan Zalm en Nijpels over.

Rechtsom

Bij al dit het eerbetoon aan die gelovigen viel op hoe snel de uitsluitingmachinerie in werking trad. Hele radiotelefonades gaven ruim baan aan represailles als fiscale isolatie, economische blokkade, uit de Europese economische ruimte zetten, niet toelaten tot de Europese Unie, enzovoort. Kortom, straffen en plukken. Nog net geen oorlog waard.

Uitsluiten is ook veiligstellen, voorkomen dat stenen uit de muur van de macht worden getrokken. IJsland tot paria verklaren, is nodig om de Nederlandse geldjagers te beschermen. Zouden die beschermende constructies wegvallen, verdween de geloofwaardigheid van heel wat financieel-economisch beleid ten gunste van kleine en grote kapitaalbezitters. Bijvoorbeeld, de voordelige aftrek van de hypotheekrente, de lage vermogensbelasting, de financieel gedekte exportrisico's, de geringe vennootschapsbelasting van multinationale brievenbusmaatschappijen en niet te vergeten de grote reddingsoperatie van het bankwezen.

Wie gelooft Bos nog met z'n "linksom of rechtsom"?