Waarom Roxane ongelijk had over Auschwitz...

Roxane - je denkt te veel.

Het is simpel, lieve meid: wie plannen bedenkt voor een moordfabriek, en die laat bouwen, en laat bemannen en daar ook echt laat moorden - die heeft het gedaan. Simpelweg omdat díe het idee en de opzet had en het begin heeft gemaakt, en ook de uitvoering echt is begonnen en de fabriek in stand heeft gehouden en ook de verantwoordelijkheid droeg.

Natuurlijk is het nog net weer wat erger wanneer die gruwelijke, duivelse misdadigers - maar wat verwacht je anders - Joden dwongen om hen te helpen bij het vermoorden van andere Joden. Die gedwongen helpers waren o.m. de 'Sonderkommando's' waar jij het over had. Op het totaal van alle gruwelijke activiteiten maakte dat echt niets uit. Ook iemands intentie maakt veel uit...

Maar je doet in Zomergasten van zondag jongstleden de suggestie, dat dat er veel waren, genoeg om een soort besmettelijke collectieve schuld op alle Joden te werpen. Je had ook Joodse 'Kapo's', bewakers die je in de kampen soms erger in elkaar rosten dan de SS'ers.
En Roxane: je bent slim, maar je bent nog te jong en te breed geïnteresseerd om diepe kennis van Auschwitz te hebben - ik zeg niet dat ik die heb, maar ik ga er nu zo'n 30-40 jaar mee om en heb ook in Polen gewoond. Ken je grenzen, blijf bescheiden, en hou hoofd- en bijzaken goed uit elkaar.

Maar het blijft lastig om dan later - stel dat zo'n Joodse man, dader, het overleeft, om met 'm om te gaan alsof er niets gebeurd is. Dat is voor hemzelf al een heidens karwei - had hij niet zijn eigen leven moeten opofferen in plaats van dat van anderen te nemen? Maar ook al die nazisoldaten die aan vuurpelotons moesten deelnemen - daar zaten dienstplichtigen van 16, 17 tussen. Die waren na zo'n schietpartij schuldig - maar verdienen ze veroordeling of straf?
We kennen dat van overal: kindsoldaten in Nigeria die hun ouders moeten doden van hun ontvoerders. Russische familieleden die tijdens de grote zuiveringen eigen familieleden moesten aangeven - en bestel meteen even een kist....  Senator McCarthy - de communistenvreter uit de VS in de jaren '50 - die allerlei aardige, soms domme Hollywoodtypes zover kreeg dat zij hun vrienden openbaar aangaven als zg. 'commie' (ik denk aan Dalton Trumbo, zoek het maar op).

En verder had je onder Joden aardige mensen en onaardige, betrouwbare en verraders, zachtaardige en moordenaars...