Lissabon

Ondanks het nationalistische advies van staatssecretaris Frank Heemskerk - PvdA  notabene - om in eigen land op vakantie te gaan ben ik vorige week toch een weekje in Lissabon geweest. Ik kan het ook anderen aanbevelen. Het was een prettig weerzien met Portugal dat een kleine twintig jaar later, in ieder geval Lissabon zelf, flink  was veranderd. De sporen van twintig jaar EU-lidmaatschap waren duidelijk zichtbaar. In positieve zin. Laat ik dat er gelijk bij zeggen.

Het is waar, Portugal behoort economisch gezien nog steeds tot de onderlaag van de EU, maar dat er vooruitgang is geboekt is onmiskenbaar. De welvaart is flink toegenomen. Er is vanuit de EU dan ook veel subsidie richting Portugal gegaan. Ook Nederlands geld. Moet ik daar nou op tegen zijn? Daar lijkt het steeds meer op als ik de politieke stemming in Nederland goed aanvoel.

Steeds meer partijen lijken zich te willen profileren met een anti-EU-geluid. Met Wilders inmiddels triomfantelijk op kop. Als het aan de PVV van Geert Wilders wordt er geen geld meer  afgedragen aan de Europese Unie en stopt de EU met het langdurig financieel steunen van landen als Griekenland of Portugal. Met de slogan 'Wij gaan voor Nederland' werd Barry Madlener aangewezen door Wilders tot lijsttrekker voor de PVV (PVV) bij de Europese verkiezingen. "Als enige partij willen wij al ons geld terug van Europa" aldus Wilders: "Die miljarden moeten naar de Nederlandse burger in plaats van dat we de boeren in Polen, Frankrijk en Portugal subsidiëren."

Het nationalisme van Wilders' PVV was al langer bekend, maar het is natuurlijk niet de enige partij die zich bot anti-EU opstelt. Rita Verdonk wist nog als VVD-lid te verkondigen: "Het is voor mij onbespreekbaar dat Nederland meebetaalt aan pensioentekorten die in andere landen van de Unie zijn ontstaan." Het zijn de dubbelzinnige rechtse geluiden van mensen die enerzijds voor de neo-liberale markt zijn, maar tegelijk alles willen afschermen. Wat mij altijd heeft verbaasd is dat ook de linkse SP zich altijd zo sterk anti-EU heeft geprofileerd en vijf jaar geleden de grote voortrekker was, met een ook sterk nationalistische ondertoon, van de campagne om 'Nee' te stemmen met het referendum. Hoewel de SP zich eigenlijk altijd al profileerde met een links-nationalistische visie, zo verbazend was het nou ook weer niet.

Ik heb destijds na lang aarzelen op het werkelijk laatste moment ook besloten om dan ook maar 'Nee' te stemmen, om dat signaal af te geven dat Europa anders moest, maar had er eigenlijk al een minuut later spijt van. De 'Nee'-stem heeft achteraf alleen maar een sterker nationalisme bevorderd en dat zag je toen al aankomen.
Ik ben namelijk niet tegen een 'Europa'. Ik ben politiek altijd 'internationalist' geweest en heb me als zodanig politiek altijd wel geprofileerd tegen een 'Europa van het Kapitaal', maar niet tegen een 'Sociaal Europa'. Mijn vakantie in Portugal bevestigde weer waarom de EU ook goede kanten heeft, waarom internationalisme en solidariteit belangrijk is. Of misgunnen we met links de Portugezen, de Grieken, de Polen inmiddels ook dat extra stukje welvaart? Is dat de keus? Het zal toch niet ..

En weer staan er in juni Europese verkiezingen voor de deur. De opkomst zal gezien de daverende stilte wel nieuwe diepterecords bereiken, want wie durft er met de huidige breeduitgemeten nationalistische sentimenten nog te pleiten voor een 'ander Europa'.
Links heeft zich, met zijn natuurlijk vaak terechte kritiek op het bureaucratische en neoliberale karakter van de EU, Europa laten afpakken door nationalistisch en extreem-rechts en zit nu met de gebakken peren, doordat de alternatieven voor een sociaal en duurzaam Europa ondergesneeuwd raakten in het overheersende antigeluid.

Ik ga 4 juni dus wel stemmen omdat ik geen zin heb om weer dat 'Nee' te ondersteunen. Bij gebrek aan een partij met een duidelijk links-pro-Europa geluid zal dat dan wel GroenLinks worden. En bovenal omdat ik er niet aan moet denken dat de engnationalistische PVV-opvattingen hier nog meer voet aan de grond krijgen.