Cultuurschok

Cultuur is een raar ding. Onlangs was het wereldnieuws dat er een nieuwe groep indianen was ontdekt in het Amazonewoud, kranten toonden op hun voorpagina een grote luchtfoto van een aantal met pijl en boog op het vliegtuig schietende indianen. (Eigenlijk is het: groep indianen, die zichzelf allang ontdekt hadden, ontdekken de bron van dat vreselijke lawaai.)

Waarom is ontdekking van zo’n groep groot nieuws? Is het alleen maar hitsig kicken op nieuw nieuw nieuw en nu nog nieuwer? Of wordt het interessant gevonden dat er blijkbaar mensen zijn die niet of nog niet in aanraking zijn gekomen met de westerse cultuur? Als dat zo is, waarom laten mensen zichzelf dan zo door die westerse cultuur aanraken? Zou het niet goed voor bijvoorbeeld het klimaat zijn om aangeraakt te worden door de cultuur van die groep in Amazonië?

Een raar ding, als het al een ding is. Bij zo’n groep denk je aan een tamelijk homogene cultuur, die leven allemaal zus en zo, maar als er zoiets als ‘hun’ cultuur is, is er ook zoiets als de onze. Ik denk ineens aan waar mijn vorige column over ging, het ekologische huis van Jan Husslage in Steenwijk dat er toen nog wel, maar een dag later niet meer was. Gesloopt, want de bouwer paste niet in de cultuur van de boerderettofielen waar hij tussen verzeild was geraakt. Jan vertelde me dat iemand van een straat verderop zei: ‘als je hier had gewoond was er helemaal niets gebeurd’. Schokkende invloed van de cultuur in de ene of net de volgende straat.

Onze cultuur, ik kan er niet meer bij bedenken dan dat het een gemiddelde is. De gemiddelde Nederlander heeft een ekologische voetafdruk van ruim 4 hectare en dat betekent dat de gemiddelde Nederlander hoogst persoonlijk verhindert dat een aantal andere wereldbewoners het breed zullen gaan hebben. En die gemiddelde Nederlander heeft gemiddelde kinderen die gemiddeld gesproken wel weer flink wat zullen overnemen van het gedrag van hun ouwelui – gemiddelde kinderen vinden het allernormaalst om met de auto naar het sportveld gebracht te worden, dat er een koelkast en een vriezer en een wasdroger en een teevee en radio en computers en mobieltjes in huis zijn. En een elektrieke motormaaier voor het gazon en we nemen de roltrap natuurlijk en een paar keer per jaar het vliegtuig naar de zon.

De gemiddelde rijkelandencultuuraanhangers zullen hun CO2-uitstoot met 90% moeten verminderen, hoorde ik laatst. Dat betekent niets minder dan een shock-kuur voor de cultuur. Ik zie bijzonder weinig tekenen dat daaraan gewerkt wordt.
Schokkend.