Het gestolen postkantoor

Als jongetje, kort na de Tweede Wereldoorlog, was het een eer als m'n moeder me vroeg even naar het postkantoor te gaan. Ik zei dan wijsneuzerig "welk", want er waren er twee op loopafstand. Ik ging altijd naar die met de eiken deur, versierd met gepolitoerde krullen. Een statig gebouwtje dat één van de vensters naar de grote wereld was. Kort geleden is het gesloten, de deur gesloopt en vervangen door een luchtig design van een uitzendbedrijf.

Het bleek één van de vele. Na in Amsterdam Zuid gestrand te zijn bij leegstaande panden zonder enige adreswijziging, week ik uit naar Amstelveen. Daar was het niet lang geleden verhuisde en gerenoveerde postkantoor alweer weg en vond ik uiteindelijk in een winkel een hoekje om een pakje te versturen. Als resultaat van marktliberalisering, geldverspilling, bezuinigingen en ontslagen, heette het servicepunt.

Pleisterplaats

Nog even terug in de herinnering. Het was geen paradijselijke tijd, maar het postkantoor was een sociale hoeksteen. Meestal druk, lange rijen voor zeven goed afgeschermde loketten met ambtenaren die alles wisten van postzegels, spaarbankboekjes en betalingen. Elk was een specialist, dus het jongentje was trots als hij het juiste loket had getroffen. Mensen gingen in en uit en buiten stond altijd wel een groepje te praten. Een pleisterplaats op een Haags plein met een krantenkiosk, een koffiehuis en op de vier hoeken: Albert Hein, Simon de Wit, Coöperatie de Volharding en De Gruyter.

Tot voor kort vervulden veel postkantoren zo'n bindende functie. In dorpen en steden. In de Amsterdamse Dapperbuurt bijvoorbeeld beperkte de verandering zich tot een brede 'onbeschermde' balie, wachten met een nummertje in de hand en reclameposters aan de muur. Ook al wisselden de omliggende winkels snel van product, nog steeds stond midden tussen de woningen een herkenbare, druk bezochte ontmoetingsplaats. Een levendig multicultureel trefpunt dat bij sluiting gaten van sociale ontwrichting slaat. Gesloten postkantoren zijn dus gestolen postkantoren.

Actiebreker

Uitgerekend in de week van het moeizaam verzonden pakketje, viel van TNT Post een fel oranje flyer in de bus. "Da's mooi meegenomen. Parttime werken bij jou in de buurt" (maximaal vijftien uur post bezorgen in ruil voor een oranje hesje en fietstassen). Een actiebreker door een bedrijf dat honderden postbodes de boosaardige keuze voorlegt van 15 procent minder loon of ontslag. Gelukkig tot nu toe tevergeefs.
Over geldverspilling gesproken. TNT Post volgde in 2006 TPG Post op dat in 2002 PTT Post opvolgde na de 'verzelfstandiging' van de PTT in 1989. De naam TNT is gekozen vanwege de krachtige wereldwijde uitstraling, maar staat voor Thomas Nationwide Transport (een overgenomen Australisch bedrijf). De postbazen kunnen zich veel flauwekul en ellende veroorloven.

Navraag bij één van de laatste grote postkantoren leerde dat bij TNT duizenden mensen een mobiliteitscentrum wacht dat hen zeer geschikt lijkt te vinden voor een baan bij een beveiligingsbedrijf. In deze kaalslag is de ING nauw betrokken, evenals in de 2.700 arbeidsplaatsen die verloren gaan bij de recente overname van de Postbank. Hoe lang zal het duren tot privatiseringsprinsen als Kok, ook nog eens commissaris bij ING, zegt dat de belastingbetaler als redder en 'mede-eigenaar' van zijn concern voor al die ontslagen verantwoordelijk is?