Kruitvat Oekraïne III: Let op de voedselketen!

Let op de voedselketen! In de voedselketen komt alles samen! Zonder eten en drinken kunnen we niet leven! Frans van der Steen, milieu-activist, liet geen twijfel bestaan over waar hij bijzondere belangstelling voor heeft als hij kijkt naar de gevolgen van de oorlog in de Oekraïne. In de derde lezing in de serie “Kruitvat Oekraïne” liet hij met een bevlogen betoog zijn licht schijnen over de toestand in de wereld wat betreft voedsel.

Minder voedselzekerheid

Frans begon met de stelling dat de oorlog in de Oekraïne de voedselzekerheid in de wereld ernstig in gevaar brengt. Oekraïne neemt alleen al 50% van de het programma van de Verenigde Naties voor tarweproductie voor zijn rekening. Het land staat niet voor niets bekend als de graanschuur van Europa, maar ook van Noord Afrika. De ‘zwarte aarde’ van de Oekraïne is uiterst vruchtbaar en nauwelijks te vervangen. Frans sluit niet uit dat dit graan één van de redenen was voor Poetin bij zijn mislukte poging de hele Oekraïne te bezetten. Daarenboven zorgt het land voor 40% van de wereldhandel in zonnebloemolie. Half Azië snakt daarnaar. Als dit wegvalt zorgt dit voor enorme problemen. Dat leidt tot honger en opstand.

Ga maar na: de landen van de EU besteden 8% van hun nationale budgetten aan voedsel, in Rusland is dat al 30% en in Afrika en Azië is dat percentage nog veel hoger.

De oorlog brengt een voedselcrisis in het zicht die eigenlijk al langer in aankomst is. Wereldwijd wordt de voedselzekerheid al langer bedreigd door milieu-bederf, klimaatverandering, CO-2-uitstoot, afhankelijkheid van fossiele energie. Frans meent echter dat zelfs de oorlogsgevolgen overkomelijk zijn. Nú moet worden aangepakt als het gaat om méér lokale kringloop, opheffing van de tegenstelling stad-platteland, minder vleesconsumptie. Hij laat enkele affiches zien die 35 jaar geleden hier al voor pleitten, waaronder een afbeelding van een gorilla die een banaan eet (en geen biefstuk) met als tekst ‘Hoe Sterk!’. Volgens Frans moeten we de kans op transitie naar duurzame voedselzekerheid nú grijpen.

Niet zo somber!

Na het verhaal van Frans van der Steen kwamen er toch wat bedenkingen bij zijn optimisme. Vormen de grote multinationale ondernemingen niet een geweldig obstakel voor een beter milieu-beleid? Die willen alleen maar winst maken. Zullen voldoende mensen de juiste politieke keuzes maken? Moet de crisis misschien niet eerst nog wat erger worden? Gooit de geweldige bevolkingsgroei geen roet in het eten? En zullen uiteindelijk de armen op deze wereld niet weer de zwaarste lasten moeten dragen? Gaat die transitie wel lukken?

Frans wilde van geen pessimisme weten! Hij maakt zich wel enigszins zorgen of we op tijd de nodige maatregelen treffen, maar hij ziet bijna overal vooruitgang. Wereldwijd en in allerlei kringen is er een groeiend bewustzijn dat het anders moet en kan. De True Price Campaign (een eerlijke milieuverantwoorde prijs voor producten) is zelfs binnen de huidige markteconomie te realiseren. De corona-pandemie heeft laten zien dat we snel oplossingen kunnen bedenken en maken als we maar willen. In de Urgenda-processen zijn de Nederlandse staat en Shell door een rechter tot de orde geroepen. Dankzij Greta Thunberg zijn miljoenen jongeren voor het klimaat in de bres gesprongen.

Het bewustzijn dat actie nodig en mogelijk is groeit. Als we willen kan een wereldbevolking van 10 miljard mensen (nu 8 miljard) verantwoord gevoed worden. Dichter bij huis en op kleinere schaal wordt ook al van alles ondernomen. Op uitnodiging van moderator Tom passeerde een hele rij projecten de revue. Genoemd werden o.a. de Haagse Voedselraad, Land van Ons (een landbouwcoöperatie), restaurant D’Amour, Lekkernassuh (een verpakkingsvrije versmarkt) en Longo Mai (een internationale keten van politieke en zelfvoorzienende coöperaties, mét twee vestigingen in de Oekraïne). Ze laten allemaal zien, volgens Frans, dat een verantwoord, gezond, leuk en lekker leven binnen bereik is!

Meer lezingen

In de serie ‘Kruitvat Oekraïne’ vinden nog meer lezingen plaats:

Op 3 mei spreekt Mari Beks van Onkruit over “Pacifisme in tijden van hete oorlog”

Op 10 mei spreekt Sergi Shevchenko over “De onverwachte oorlog in mijn land”

Op 11 mei spreekt Chris Keulemans van Steunpunt Vluchtelingen over “Solidariteit met vluchtelingen”

Alle lezingen beginnen om 20 uur en zijn georganiseerd door www.haagsemug.nl.

En, oh ja, Grand Café Utopie bevindt zich in Den Haag aan de Waldeck Pyrmontkade 116, hoek Elandstraat.