Grenzen en gif

Mijn ene voet staat in Nederland, mijn andere in België. Het gras is aan beide kanten van de grens exact hetzelfde. Het paadje dat de grens kruist is aan beide zijden van hetzelfde spul en even breed. In het veld is er geen lijntje, op de kaart wel. Er is geen enkele relatie tussen het landschap en de grens. Of anders gezegd: grenzen zijn volkomen uit de lucht gegrepen verzinsels.

Soms heeft een grens wel te maken met een natuurlijk verschijnsel. Tussen Zwitserland en Italië hebben ze onlangs de grens iets verlegd, want de grens volgde ooit de waterscheiding en door smeltende sneeuw ligt die scheiding iets verderop, waardoor Zwitsers water in Italië terechtkwam. Of andersom, dat ben ik vergeten. Niet eens een slecht idee dat als er een grens is om die met een waterscheiding samen te laten vallen. Stel dat het hele stroomgebied van de Rijn één land was. Dan zaten de vervuilers en de gedupeerden in hetzelfde land en konden ze misschien meer regelen. Nu lozen ze aan de ene kant van de grens viezigheid, maar het water stroomt de grens over en doei!

Maar meestal zijn grenzen gevolgen van machtsspelletjes. Graaf H pest hertog G en pikt een stuk land in. Samen pikken ze land in van bisschop U. Dat in die streken mensen wonen doet er eigenlijk niet toe, die mensen wordt niets gevraagd.

Er zijn enorm veel betwiste grenzen. Tussen Suriname en Venezuela. De mallotige enclaves en exclaves bij Baarle. Ook kunnen Duitsland en Nederland het niet eens worden over de grens in de Dollard, beide willen bijna de hele Dollard. Wat een miezerigheid.

Mijn ene voet stond niet zomaar in België, maar in Wallonië. Het gras en de leem en de kiezels spraken Frans! Ik heb ze in het Esperanto toegesproken. Ook over talen kunnen mensen erg miezerig doen.

Of over huidskleuren, of volksaarden – maar daar is ‘miezerig’ een te zwakke betiteling, het is ronduit giftig wat men dan gaat beweren: sommigen zijn echt van hier, anderen worden gedoogd en de rest moet ophoepelen.

Sommige grenzen worden verpletterd. De grens tussen Oekraïne en Rusland. De grens tussen Israel en Gaza. De grens tussen Darfur en…

Miezerig, giftig, gewelddadig, maar toch zijn al die grenzen verzinsels, manieren om de ruimte te verdelen zonder ruimdenkendheid, streepjes op een kaart. Er vloog vandaag een staartblauwtje (een vlindertje dat ik nog nooit had gezien) over de grens heen en weer zonder zich ergens iets van aan te trekken. Kijk, zo moet het.