Europees inreisverbod

Het nieuwste plannetje om Europa verschoond te houden van ongewenste bezoekers is afkomstig van de Europese Commissie. In tegenstelling tot vele andere plannen op dit gebied, gaat het deze keer om een juridisch verbindend besluit. De Europese Commissie had tot voor kort niet zo vreselijk veel te vertellen over het asiel- en migratiebeleid van de EU-lidstaten. Dat beleid bleef stevig in nationale handen. Landen maakten weliswaar onderling allerlei mooie afspraken, maar die hadden vaak een enigszins vrijblijvend karakter. Sinds dit jaar is dat echter veranderd. De Europese Commissie mag nu voorstellen indienen waarover het Europees Parlement mag meebeslissen en waarover de lidstaten per meerderheid besluiten. Is het voorstel eenmaal aangenomen, dan zijn de lidstaten verplicht om de afspraken in nationale regels om te zetten.

Volgens het voorstel moeten de lidstaten tegen elke illegaal een 'terugkeerbesluit' uitvaardigen. Dat terugkeerbesluit omvat meteen ook een ‘uitzettingsbevel". Illegalen krijgen maximaal vier weken de tijd om zelf het land te verlaten, behalve als er ‘reden is aan te nemen’ dat ze zullen onderduiken. Aan het terugkeerbesluit danwel uitzettingsbevel wordt direct een inreisverbod van maximaal vijf jaar gekoppeld. Hoe lang het inreisverbod precies geldt hangt onder andere af van de vraag of het de eerste keer is dat iemand wordt uitgezet en of er een gevaar is voor de openbare orde en veiligheid. Een inreisverbod kan ook langer dan vijf jaar duren. Dat is het geval wanneer er sprake is van een ‘ernstige bedreiging’ van de openbare orde of nationale veiligheid.

Maar een opgelegd inreisverbod kan ook weer worden ingetrokken, als het de eerste keer is dat iemand wordt uitgezet, als iemand zich netjes heeft gemeld bij een consulaat, of als de kosten van de vorige terugkeerprocedure zijn vergoed. In de woorden van de Europese Commissie: ‘Medewerking belonen en een gebrek aan medewerking bestraffen.’ De wortel en de stok, u weet wel. Het inreisverbod geldt voor de gehele Europese Unie. ‘Deze Europeanisering van het effect van nationale terugkeermaatregelen moet preventief werken en zorgen voor een geloofwaardig, echt Europees terugkeerbeleid,’ aldus de commissie. Het uitzettingsbevel zelf heeft ook een Europese dimensie - dat besloten de lidstaten al eerder. Als Nederland iemand aantreft tegen wie een ander land een uitzettingsbevel heeft uitgevaardigd, kan Nederland diegene direct het land uitzetten en mag de rekening voor de uitzetting indienen bij het andere land.

Het voorstel is de volgende bouwsteen van Fort Europa en is nauw verbonden met de komst van een nieuw Europees Visum Informatiesysteem (VIS) en de opvolger van het Schengen Informatiesysteem (SIS II), die beiden in 2007 operationeel moeten zijn. In deze databanken worden alle gegevens opgeslagen over visumaanvragers, asielzoekers, illegalen, uitzettingsbevelen en inreisverboden. Zo kan elke grenswacht, immigratieambtenaar en politieagent in een handomdraai zien of iemand Europa uitgegooid moet worden. Daarnaast functioneert sinds mei 2005 het Europees Grensagentschap. Deze organisatie moet de controle van de Europese buitengrenzen gaan coördineren en versterken, informatie over asielzoekers, vreemdelingen en illegalen verzamelen en uitwisselen en gezamenlijke verwijderingsacties op poten zetten.

Naar verwachting geeft het Europees Parlement in april een oordeel over het plan. De lidstaten moeten hun positie ook nog bepalen. De Tweede Kamer staat buiten spel bij de besluitvorming.