Marktmacht

Ik zal wel weer een zwartkijker zijn, maar zodra rechts zich voordoet als progressief, groen, divers en betrokken, moet wat mij betreft de stormbal worden gehezen. Doorgaans betekent het namelijk een versterking van de onderliggende marktmechanismen en daarmee een versterking van de hegemonie van rechts: alleen geld en marktmacht telt. Neem nu dat stoetje captains of industry dat hoogstpersoonlijk de afkalving van de noordpool kwam bekijken om bij thuiskomst een gloedvol pleidooi af te steken over de noodzaak van duurzaamheid en vergroening. Met ook concrete wensen: of de overheid even tweehonderd miljard wilde gaan investeren in deze nobele zaken. Het milieu als business model.

Hetzelfde zie je bij de oproep aan adverteerders om niet langer op het digitale riool van GeenStijl en Dumpert hun spulletjes aan te prijzen. De initiatiefneemster Rosanne Hertzberger haastte zich te verklaren dat websites wat haar betrof best ver mochten gaan met het maken van seksistische, racistische en haatdragende content en het uitbuiten van de meest kwetsbare burgers op hun allerzwakste momenten. De macht van het geld moest dit probleem gewoon maar oplossen: 'Gelukkig biedt het kapitalisme een mooie oplossing voor dat soort situaties.'

Kapitalisme als emancipatie en bevrijding. We gaan niet meer moeilijke principiële discussies voeren over onrecht en rechtvaardigheid, of over macht en onderdrukking, laat staan over strijd. Gewoon alles vermarkten. Om te garanderen dat ook in de toekomst burgers al hun data netjes inleveren bij datamultinationals en niet te veel zeuren over hun privacy heeft het World Economic Forum bijvoorbeeld voorgesteld dat burgers een klein bedragje daarvoor terug moeten krijgen: dat zou de 'legitimiteit' van de datahonger versterken. Verkoopt 'diversiteit' beter? Dan voeren we diversiteitsbeleid in. Zijn dieren zielig? Doen we een extra waarmerk biologisch vlees in de aanbieding. En ondertussen versterken machtmechanismen zich als het belangrijkste organiserende principe van de samenleving alleen maar verder.