Van Maccabi Tel Aviv naar Flikken Maastricht: antisemitisme en de polder

Ajax, De Joden, Nederland is de titel van een boek van Simon Kuper dat rond de eeuwwisseling verscheen als nummer 22 van Hard Gras (‘voetbaltijdschrift voor lezers’). De auteur, met roots in Zuid-Afrika en het Jodendom, staat bekend als een goed historicus en connaisseur van het voetbalwereldje.

Het punt dat Kuper wilde maken was dat de vereenzelviging van Ajax met het Jodendom -hoort het lijflied van de F-Side: En wie niet springt die is geen Jood- op vrijwel niets berust. De populariteit van de club in Israel is het resultaat van post-WOII-p.r. In die oorlog werden Joodse spelers en leden van de club volgens de geldende regels geroyeerd en/of uitgeleverd aan hun vervolgers.

Frappant vind ik aan het boek de titel. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Kuper haar heeft gebaseerd op Het vuil, de stad en de dood. Dat was de naam van een toneelstuk van Rainer Werner Fassbinder, uit 1975. Fassbinder was de veel te vroeg gestorven chroniqueur van post-WOII-Duitsland, met haar schier onuitroeibare fascistische trekjes.

Het vuil, de stad en de dood zou in 1987 worden opgevoerd in Nederland. Natuurlijk stond Freek de Jonge vooraan om het stuk fascistisch en antisemitisch te noemen. Maar een grotere flater sloeg de acteur Jules Croiset. Hij schreef aan De Jonge een antisemitische dreigbrief zonder daar zijn eigen naam onder te zetten.

En toen de verontwaardiging over die brief in de media voldoende was opgepookt werd Croiset ontvoerd. Dagenlang was de verdwijning van Croiset voorpaginanieuws. Maar het was de Belgische politie die onraad rook en de acteur als acteur ontmaskerde. Croiset had zichzelf ontvoerd. Toneelman exit forever zou je denken maar Croiset was nog onlangs te zien in Flikken Maastricht …

Antisemitisme en de polder. Iedereen Jood, niemand dood, alle bekende tronies around the clock voor de camera, drieënveertigduizend doden in Gaza, drieduizend alweer in Libanon. Wat bezielt ons …?