Rachel Carson, het milieu en 'Silent Spring' 1962

Op 27 september is het alweer 60 jaar geleden dat het Amerikaanse boek 'Silent Spring' van bioloog en biochemicus Rachel Carson verscheen. Ze vond dat het door het sproeien met DDT toch wel erg stil geworden was in het voorjaar. Want veel vogeltjes waren verdwenen en zouden verdwijnen, omdat veel insekten waren verdwenen, omdat we zoveel DDT over de landerijen sproeiden. In sommige delen van de VS, zoals Maryland, zelfs ongevraagd over tuinen.

De reden was simpel: er kwamen veel te veel insekten.

Vooral de 'gypsy moth' - per ongeluk ergens rond 1880 uit Europa in de VS terecht gekomen, en zoals zoveel levende wezens misbruik makend van de gastvrijheid - vrat zich een gat door oogsten en voorsteden. (Hij heet daar sinds dit jaar 'Springy Moth' en hier heet-ie plakkervlinder. De naam werd natuurlijk beroemd door het  Britse tweedekker-vliegtuig uit WO-II, waarvan er bijna 9.000 gemaakt werden. Er vliegt er nog één op vliegveld Hilversum.) Maar: waar waren we?

Destijds zorgde alleen de titel van Carsons boek al voor enorme verbazing. Dat kon toch niet waar zijn dat ooit de insecten het loodje zouden leggen, en ja, uiteraard ook veel vogels daarna? Voormalig Amerikaanse minister van Landbouw Ezra Taft Benson schreef in een brief aan voormalig president Dwight D. Eisenhower dat Carson naar verluidt "waarschijnlijk een communist" was omdat ze ongehuwd was, ondanks dat ze fysiek aantrekkelijk was.

Carson had al eerder ontdekt dat bijvoorbeeld veenbessen in de VS (cranberries) gif bevatten, en wel zoveel dat drie jaren aaneen de oogst niet verkocht mocht worden.

Maar het boek sloeg in, kwam bij the Book of America-club en kreeg herdruk na herdruk en in 1994 zelfs een ere-herdruk met een voorwoord van Al Gore. Nou, als dát niet helpt...

DDT is verdwenen. We zitten nog met wat restjes Roundup met als kern glyfosaat en we hebben nog iets anders: plastic en stikstof. Roundup mag nu zelfs weer uitgebreider gebruikt worden tegen agressors als de Japanse duizendknoop. Tegen een andere indringer, de Amerikaanse wilde kers, schijnt geen enkel plan, middel of spuit ook maar iets te helpen. Als ik overigens moest kiezen tussen Roundup en stikstof...

Bij mij in de buurt is dit jaar geen enkele vleermuis meer gezien, en ik woon bij een hei- en bosrand waar ik er vier-vijf jaar terug nog dozijnen zag. Bij de Action verkopen ze geen 'insectenverwijderaar', dat je vroeger bij elk tankstation kon kopen om 's zomers lagen insecten van je grille en vooral van je koplampen af te schrapen. Dat was echt geen 'insectenspray' maar een soort barbecuereiniger tegen dode en opgedroogde insecten. Vijftig-minners kunnen zich niet voorstellen dat je dat in de zomer elke twee weken wel moest gebruiken, net als de ijskrabber in de winter, omdat je anders nog maar de helft van je koplampenlicht overhield.

Er zijn hier in een straal van 1 km geschat wel 100 vleermuiskastjes opgehangen. Leeg opgehangen, leeg gebleven.

Nou Rachel: alsnog bedankt... je hebt echt ontzettend je best gedaan, en veel mensen hebben naar je geluisterd en je lessen aangenomen... Jij wist toen nog niks van de opwarming die alle chemische rampen en de rest zouden veroorzaken. En daar zitten we dan. Op weg naar het  einde.