-
22 maart 2007
Globalisering in een notendop
Met z'n allen in een Turks stoombad, tien groot uitgevallen Russen (m/v) en ik. Ze rebbelen en ratelen in een taal waarvan ik helaas niets versta; ik meen af en toe wat verbasterde leenwoorden uit het Engels op te vangen, maar daar blijft het bij. Zij houden het binnen - en buiten – langer vol dan ik. Het geeft mijn vakantie in Oostenrijk een exotisch tintje.
Ik zal het maar toegeven: ik was op wintersport – voor het eerst sinds 30 jaar. Zodat ik later tegen mijn kinderen kan zeggen: de laatste keer dat het nog mogelijk was, zijn wij met jullie wezen skieën. Het ging nog net. We zaten in een dorpje bij een gletsjer, dus daar ligt altijd sneeuw. Je moet alleen met de bus, en dan met een lift, en nog een, en nog een, en dan ben je in de sneeuw. Althans, boven de 2000m. Daaronder doen de sneeuwkanonnen hun werk, en zijn de pistes opgespoten met kunstsneeuw. Die is na een dag intensief gebruik veranderd in een drabberig papje. En dat bleef zo, want halverwege onze week was het te warm om de sneeuwkanonnen aan te zetten. Dan doen ze het niet.
Kaprun zelf is grauw, grijs en modderig. Het pittoreske karakter van de hotelletjes met oorspronkelijk houtsnijwerk krijgt snel iets onoverkomelijk triests zonder sneeuw en zonder zon, maar mét de verlepte kerstversiering die begin maart nog overal was blijven hangen. Oostenrijk staat bovenaan de lijst van landen die voornamelijk van toerisme afhankelijk zijn. Het land moet in deze drie maanden een aanzienlijk deel van haar bruto nationaal product verdienen en doet haar best. In een dorp als dit moet nu 70-80% van het inkomen binnenkomen. Nederlanders en Duitsers laten het afweten, de concurrentie van een vliegtuig naar goedkope zon is moordend. De groeiende stroom van Oost-Europeanen de afgelopen jaren was dan ook meer dan welkom. Inmiddels staan alle aanwijzingen bij de skilift behalve in het Duits en Engels ook in het Pools en Tsjechisch vermeld. Wij zagen nu de Roemenen komen, in dikke dure auto's met veel te warme bontjassen. En de Russen dus, in de sauna. Hun aantal is in Oostenrijk sinds 2003 verdrievoudigd. Die met het meeste geld te besteden komen het eerst. Waar dat geld vandaan komt is niet de vraag. Het probleem is nu waaraan het uitgegeven wordt. Russen denken dat ze met een stapel bankbiljetten alles kunnen regelen, hoor ik Nederlanders klagen. Ze gedragen zich onbehouwen en scheppen drie keer onbehouwen porties op aan het buffet (typisch Nederlandse klacht voortkomend uit de schroom dan wel diepste wens dat zelf ook te willen maar niet te durven). Er gaan stemmen op voor quota: maximum tien procent hotelkamers naar Russen. Een gepasseerd station, Russen zijn al op grote schaal begonnen hotels op te kopen in de skigebieden. Dat wordt met gemengde gevoelens ontvangen in Oostenrijk.
Pas toen ik in een filiaal van InterSport - één van de vele in dit kleine dorpje – precies dezelfde felgekleurde ijsmuts zie hangen als bij Perry Sport in Amsterdam, viel ineens alles op zijn plaats. Terwijl ik al mijn milieubewuste schuldgevoelens over deze skivakantie probeerde te overwinnen, was ik terechtgekomen in een microkosmos waarin alle demografische, economische, culturele, politieke en klimatologische ontwikkelingen van de laatste jaren samenkwamen. Globalisering in een notendop.
InterSport heeft een keten van winkels met alle mogelijke sportbehoeften die de plaatselijke middenstand verdringt. Bovendien heeft de bijbehorende skischool nagenoeg het monopolie op de – peperdure – verhuur van ski’s, schoenen en wat je verder nog nodig hebt. Zelfs boven op de berg zitten ze nog met winkels op strategische punten. Maar de keten brengt ook verbetering. Wij hadden de spreekwoordelijke smerige hotel-koffie van het all-inclusive-ontbijt al snel verwisseld voor de excellente Milchkaffee/Latte/KoffieVerkeerd van de bar bij de Intersport Ski Dome. Hun gezonde broodjes, muffins en zelfgemaakte appeltaart smaakten ook een stuk beter dan de Brattwurst, Kaiserschmalle en de schnitzels die je overal elders voorgezet krijgt. Daar herkennen wij het zg. Starbucks-effect.
Overal is muziek, op de terrassen, in de winkels, in de skilift, de restaurants, en voor 99% was dat een Sky-mix van evergreens uit de jaren zestig t/m tachtig, maar in het zwembad (onderwater nota bene) herkenden de kinderen een keertje Ramstein uit de muur. Altijd nog beter te verdragen dan de Lederhosen-hoempapa die af en toe nog over vermoeide skiërs wordt uitgestort.
Zelfs het thema 'stout’ voor de dames is hier doorgedrongen. Op de deur van de winkel waar we een overigens onvervangbaar handbediend skiliftje voor in het Märklin-treinlandschap kochten, hangt een poster met aankondiging voor internationale vrouwendag. Het programma voor 8 maart: "Wat dragen vrouwen onder hun kleren?” een lezing over ondergoed door de eeuwen heen. Het tweede onderwerp ben ik vergeten, maar het sluitstuk sloeg alles. Niemand is geïnteresseerd in een kalender vol foto’s van oude vrouwen. Maar wat als die dames naakt poseren terwijl ze jam zitten te maken, dat wordt een klapper! (En volgend jaar op de Huishoudbeurs, let op mijn woorden).
Maar hèt item was natuurlijk het weer, de sneeuw en de zon - althans het gebrek daaraan. Normaal is het hier in de krokusvakantie altijd lekker koud, en stralend blauw. Nu niet. Deze dagen valt er verse sneeuw, nou ja, boven dan, beneden is het regen en ijzel. Drie wolkenlagen boven elkaar, mist en sneeuwstormen, geen sprankje blauw. Geen ijs ook, dus niet schaatsen op het meer van Zell am See. De opwarming van de aarde is het gesprek van de dag, de verandering van het klimaat is hier zo duidelijk zichtbaar. Nog één graad stijging van de gemiddelde temperatuur, en alle sneeuw is regen; bovendien gaat de gletsjer sneller smelten.
Het iglo-complex boven op de piste, van enorme kunstmatig gebakken ijsblokken, oogstte dan ook verwondering – de vlaggen van Sony en de (alweer) luide muziek voorspelden niet veel goeds. Binnen sloeg het gevoel om in verbijstering. Sony exposeerde hier de laatste technologische snufjes en Volvo presenteerde haar nieuwste model auto…
Werd de opwarming van de aarde niet veroorzaakt door de uitstoot van CO²? En zat dat niet voor een groot deel in uitlaatgassen? Kortom: waarom hadden we hier ook weer geen sneeuw? Zoveel cynisme kon ik niet aan. Ik moest daar weg. Naar huis. Met de trein, ja. (De spoorwegen trots trouwens, dat de vertraging wederom onder de twee uur bleef. Dat is standaard - vaak wordt het meer – maar dat mag niet hardop gezegd. Het spoornetwerk is vol, het kan de drukte in het hoogseizoen niet aan).
Het was een heel klein model Volvo, bedenk ik nu, vast heel milieu-vriendelijk ook