Bewijzen schadelijkheid van onkruidverdelger Monsanto stapelen zich op

Recent publiceerde een groep wetenschappers een artikel in The Lancet met de conclusie dat glyfosaat 'waarschijnlijk' kanker kan veroorzaken. De groep van zeventien deskundigen uit elf landen maakt deel uit van een onderzoekstak van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) die zich richt op onderzoek naar potentieel kankerverwekkende stoffen. Het oordeel van dit onderzoeksbureau, het Internationale Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) in Lyon, is een alarmerend bericht voor de agrochemische industrie.

Dat geldt in het bijzonder voor Monsanto, dat jaarlijks voor 6 miljard dollar aan glyfosaathoudende herbiciden verkoopt. Glyfosaat is 's werelds meest gebruikte onkruidverdelger. Monsanto bracht het product in de jaren zeventig onder de naam Roundup op de markt. Meer dan tachtig procent van de wereldwijde ggo’s, vooral gg-maïs en gg-sojabonen, zijn ontwikkeld om te worden verbouwd met deze herbicide.

De bevindingen van het IARC komen op een moment dat glyfosaat later dit jaar opnieuw moet worden goedgekeurd door de EU. Ofschoon het IARC geen toezichthouder is en hun besluiten niet automatisch leiden tot verboden of beperkingen, zullen campagnevoerders de uitkomst van het onderzoek naar verwachting gebruiken om druk uit te oefenen op de beleidsmakers.

Maatschappelijke organisaties en wetenschappelijke onderzoekers in Latijns-Amerika verklaren dat dankzij het onderzoek van de WHO overheden niet langer een excuus hebben om niet in te grijpen. "We kunnen niet langer het gebruik van deze gifstoffen accepteren, omdat ze de biodiversiteit vernietigen, de klimaatverandering verergeren, de vruchtbaarheid van de bodem vernietigen, het water vervuilen en zelfs de lucht", zegt Joao Pedro Stedile, de leider van de Braziliaanse Beweging van Landloze Arbeiders (MST). "En boven alles, brengen ze meer ziektes, zoals kanker", zo verklaart hij tegenover Inter Press Service.

‘Wondergewas’ of ‘gifgewas’?
Sinds de vroege jaren tachtig heeft Monsanto eindeloos ggo’s gehyped waarvan ze beweren dat het de honger kan verminderen, het gebruik van pesticiden kan verminderen, en droogte kan overleven. In werkelijkheid bestaan ​​deze 'wondergewassen' niet. Er worden met ggo’s geen significant grotere gewasopbrengsten bereikt, en ook geen effectievere droogteresistente gewassen. En het gebruik van pesticiden wordt niet minder, maar juist veel omvangrijker.

In de Verenigde Staten wordt meer dan de helft van het akkerland benut door ggo’s van maïs, soja en katoen. Het zijn plantaardige grondstoffen die gebruikt worden voor het voeden van auto's en dieren in de industriële vleesproductie, en voor additieven zoals fructose of maïssiroop. Vrijwel geen van al deze gewassen voeden de mens rechtstreeks. Dus in plaats van het voeden van de hongerigen, is deze technologie van chemische bedrijven vooral bedoeld voor de verkoop van veel meer chemicaliën. Elk jaar worden vele miljoen kilo’s meer van Roundup verspreid op onze landbouwgronden als gevolg van deze veranderde gewassen.

Door aanpassing en natuurlijke selectie heeft in minder dan twintig jaar tijd meer dan de helft van alle Amerikaanse boerderijen Roundup-resistente 'superonkruiden' ontwikkeld, onkruiden die nu 28 miljoen hectare aan Amerikaanse landbouwgrond teisteren, een gebied ter grootte van de staat Wyoming. Elk jaar breidt dit areaal aan superonkruiden verder uit. Texas is zo ver gegaan om een noodtoestand uit te roepen voor de katoenboeren. Superonkruiden veroorzaken nu al grote economische problemen voor de boeren met een huidige schatting van 1 miljard dollar aan schade als gevolg van gewassen die verloren zijn gegaan.

Antibiotica-resistentie
Uit een recent gepubliceerd onderzoek in MBiO, het peer-reviewed tijdschrift van de American Society for Microbiology, blijkt dat mensen die blootgesteld worden aan herbiciden meer antibiotica nodig hebben om pathogene bacteriën te doden. Het is de eerste studie van het effect van herbiciden op antibiotica, en de bevindingen kunnen gevolgen hebben voor antibiotica-resistentie. Het groeiende risico van ziekte door antibioticaresistente ziekteverwekkers is een groot probleem voor de volksgezondheid, zo groot dat daaraan nu prioriteit wordt gegeven door zowel de World Health Organization als de Amerikaanse Centers for Disease Control.

Volgens onderzoeksleider Jack Heinemann moeten beleidsmakers en onderzoekers kijken naar verschillende factoren. In de strijd tegen antibiotica-resistentie moet niet alleen worden gekeken naar het overmatig gebruik van antibiotica, maar ook naar het toenemend gebruik van ggo’s, waardoor naar verwachting het gebruik van herbiciden verder zal toenemen. "De landen die genetisch gemodificeerde gewassen verbouwen kunnen deze onverwachte effecten op microben meenemen in hun evaluaties", zegt Heinemann. De studie verschijnt één week na de publicatie van de IARC-onderzoeksgroep in The Lancet.

Meer onderzoek is nodig. Heinemann: "Wij zijn vooral geïnteresseerd in het vaststellen of deze effecten veroorzaakt worden door het werkzame bestanddeel van de herbiciden (glyfosaat, dicamba en 2,4-D) of door andere verbindingen die deel uitmaken van de matrix van de commerciële producten". Als blijkt dat het om de inactieve ingrediënten gaat die de potentie van antibiotica verminderen, dan kan dat een breder scala van herbiciden impliceren. Verscheidene producten hebben verschillende werkzame bestanddelen maar dezelfde niet-werkzame bestanddelen. "Als het effect [van antibiotica-resistentie] grotendeels wordt veroorzaakt door blootstelling aan de matrix in plaats van alleen de werkzame stof, dan zal dat relevante informatie zijn voor verder onderzoek naar het milieu of de volksgezondheid", aldus Heinemann.

Bronnen
Het onderzoek van het IARC is hier beschikbaar (na registratie vrij toegankelijk):
Guyton, Kathryn Z. et al., Carcinogenicity of tetrachlorvinphos, parathion, malathion, diazinon, and glyphosate.
IARC, Lyon, France. In: The Lancet Oncology, 20 maart 2015. http://www.thelancet.com/journals/lanonc/article/PIIS1470-2045%2815%2970134-8/abstract

Inter Press Service News Agency, Fabiana Frayssinet, 28 april 2015: Campaign Against Glyphosate Steps Up in Latin America.
http://www.ipsnews.net/2015/04/campaign-against-glyphosate-steps-up-in-latin-america/

The Guardian, Amy Westervelt, 24 maart 2015: Common pesticides linked to antibiotic resistance. http://www.theguardian.com/lifeandstyle/2015/mar/24/pesticides-antibiotic-resistance-study