-
23 oktober 2006
Gingen drie heren naar Libanon...
Het uitgangspunt voor de reis die door Ed Hollants, Henk van der Keur en Sjoerd Bosch naar Libanon werd gemaakt onder de noemer 'Dromen, Denken, Durven, Doen' wordt, in het ‘discussiestuk" horende bij de verslagen als volgt weergegeven: ‘Met onze reis naar Libanon wilden we met eigen ogen aanschouwen hoe de situatie is in plaats van alleen af te gaan op geschreven artikelen van anderen. We denken ons een betere opinie te kunnen vormen door vooraf opgedane kennis te toetsen aan de werkelijkheid’. Leest en huivert u mee.
Je ter plekke een betere opinie vormen is altijd een goed streven, lijkt me. Helemaal mooi zou het zijn als vervolgens ook ánderen profijt van de reis zouden kunnen hebben in het vormen van een betere opinie. Als dat ook de bedoeling was -waar we van uitgaan- dan hebben de drie heren gefaald. Als het drietal werkelijk het idee heeft dat hun verslagen veel toevoegen aan de ‘geschreven artikelen van anderen’ getuigt dat van, in het beste geval, stuitende naïviteit. Nu gaan naïviteit en arrogantie wel vaker hand in hand. Hun verslagen zijn voor de thuisblijvers natuurlijk sowieso gewoon nog meer ‘geschreven artikelen van anderen’. Dat is onvermijdelijk, maar het zijn ook nog eens niet bijster goede. Ze lijden namelijk aan dezelfde handicaps, en aan nog veel meer beperkingen dan de meeste journalisten, politici en leden van organisaties die het Midden-Oosten, of eigenlijk welk oorlogsgebied dan ook bezoeken.
De meeste journalisten die de door het drietal verguisde ‘papieren stukken’ schrijven vanuit het Midden-Oosten spreken trouwens tenminste nog rudimentair Arabisch, of hebben in elk geval toegang tot onafhankelijke tolken. Dat is hier overduidelijk niet het geval. Er nog enig voordeel van hebbende dat Libanon bij verre het meest polyglotte land in de regio is (op Israel na natuurlijk), wordt er louter gesproken met politici, journalisten (zoals die van Al Akbhar die op de vraag of hij kan schrijven wat hij wil antwoordt ja, hij mag zelfs leden van de Hariri familie en deels Israëlische bedrijven aan de schandpaal nagelen! Joh!), leden van NGO’s en kunstenaars. Die spreken namelijk tenminste Engels. Zelfs met dat voordeel blijven de gesprekken tamelijk oppervlakkig. Voor in de bredere kwestie ingevoerden is er niets, maar dan ook niets nieuws te ontdekken in de verslagen.
Oningevoerden, en dus tot nu toe ongeïnteresseerden, worden er door de hele stijl en vormgeving echt niet toe verleid om zich er in te verdiepen. De echt interessante discussies, zoals die uitbrak tussen de bezochte kunstenaars onderling, bleken door de bezoekers niet gevolgd te kunnen worden. Nagenoeg de enige burger die aan het woord komt, zoals ook zovaak in krantenverslagen door de ‘buzzcrowd’ die bij een oorlog hoort, is de onvermijdelijke taxichauffeur, in het inleidende discussiestuk al gekloond tot ‘taxichauffeurs’. Bezoeken aan de buurt Dahlia en het ‘overwinningsfeest’ zijn louter beschrijvend van aard, er wordt nagenoeg geen loslopend mens gesproken en al helemaal niets gevraagd wat nieuw licht op alles werpt. De inleiding tot de verslagen staan bol van gegoogle als ‘Al Manar tv zou...’, ‘Nasrallah’s uitspraak zou….’ Waarna de internetbronnen dan in twijfel getrokken worden.
Eigen opinievorming is hier blijkbaar niet mogelijk gebleken en ter plekke is niemand iets over belangrijke beschouwingkwesties als Al Manar of de al of niet antisemitische quaide van Hezbollah gevraagd, noch kon iets uit eerste hand geconstateerd worden. Men besluit met de ‘geruststelling’ dat een en ander waarschijnlijk berust op een wat al te formele interpretatie van de Koran. O, nou, dan geeft het niet. Hoe breed gedragen die wat al te formele interpretatie van de Koran is, en wat de uitwerkingen daarvan in het hele spectrum zijn, dat had nou dus onderzocht moeten worden. En heus niet alleen maar ten aanzien van joden, maar meer met joden in hun gebruikelijke aanwending van lakmoesproef.
Maar de gesprekken met politici en representanten van organisaties lijken eerder een soort inleidingen. Zo houdt het interview met Rima Fakhry, überchador van Hezbollah, na een heleboel gratuit geneuzel over wat een moderne beweging Hezbollah wel niet is, exact daar op waar het pas daadwerkelijk gaat over de kern van het conflict met Israel en ze daar iets over zegt. Het stuk eindigt namelijk met: "De akkoorden over terugtrekking van Israel (sic) in 2000 zijn daar duidelijk over, dat die alleen gaan over de Shebaa Farms. We hebben sindsdien gezegd dat we het recht hebben gebieden die door de Libanese authoriteiten (sic) als Libanees worden beschouwd te bevrijden.” Aha! Gaat u vooral verder! Bijvoorbeeld: Welke gebieden, precies, en: Dat recht, waar baseert u zich daarbij op? Allah himself? Maar niks hoor. Dank u wel voor het gesprek. Ja, dromen en doen kan iedereen. Een beetje zitten ja knikken en achteraf interessant en ingevoerd doen ook. Durven en denken al niet voor iedereen weggelegd. En interviewen en uitwerken is een vak.
Voor wie zich interesseert in de materie, zijn er talloze weblogs te vinden waarop Libanezen zelf alle hier behandelde facetten tot in de meest minieme details bediscussiëren, met elkaar, met andere Arabische nationaliteiten, met Israëli, met Amerikanen, kortom met wie wil. Mijns inziens had het oneindig meer zoden aan de dijk gezet in de algemene voortschrijdende informatievoorziening als de reis- en verblijfskosten van de drie heren gestort was op rekening van streamtime of een van haar evenknieën in het Midden Oosten. Maar goed, er gingen drie heren op reis en dan hopen we in elk geval dat die er zelf iets wijzer van geworden zijn. Helaas is dat naar ik constateer in enkele discussies, en verdere vermijdingen daarvan, ook niet het geval.