Bloed is rood

Onder veel donoren is er een gevoel dat anderen zich aan hun belangeloos afgestaan bloed en plasma lijken te verrijken. Al meer dan twee jaar protesteren vele donoren actief tegen de mega-beloningen van de Raad van Bestuur van Sanquin  Bloedvoorziening. Ondermeer omdat tegelijkertijd het aantal locaties waar bloed afgenomen wordt in de loop van de jaren kleiner is geworden, waardoor reistijd en kosten toenemen. Reiskosten van de donoren worden nog steeds niet vergoed.

Sanquin stelt zich eigenlijk op als een marktpartij. Sanquin levert bloedplasma(producten) op een markt. Moeten ook bij Sanquin 'marktconforme salarissen' betaald worden? En zijn die salarissen -als dat zo nodig zou moeten - wel marktconform? De beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur van Sanquin, kan, zoals onlangs bleek, helemaal niet vergeleken kan worden met die van de academische ziekenhuizen, zoals de Raad van Toezicht stelt. De heer Buunen, de voorzitter, verdient namelijk veel meer. Zie: lvbdonoren.nl/

Nou geven bloed- en plasmadonoren graag deze grondstoffen gratis voor de gezondheidszorg, maar een groeiende groep wil een transparanter beleid van Sanquin Bloedvoorziening en 'zelfs' medezeggenschap. Kritische donoren die zich organiseren in de Landelijke Vereniging van Bloed- & Plasmadonoren (LVB) proberen deze zaken bespreekbaar te maken. De LVB ziet dat steeds meer donoren stoppen vanwege de onvrede, met name over de megasalarissen van de Raad van Bestuur. In de zomer van 2007 bracht de LVB Sanquin in verlegenheid doordat de Volkskrant en NOVA dit item oppikten. Sanquin is uiteindelijk om de tafel gaan zitten en beloofde de LVB een plek in de structuur te geven. Minister Klink antwoordde dit ook op vragen van de Kamer, die vreesde voor het in gevaar komen van de bloedvoorziening.

Waarom verandert er dan niets aan deze kwesties bij Sanquin? Sanquin denkt waarschijnlijk dat de storm van vorige zomer is gaan liggen. Op kritische vragen zegt ze dat ze de donortevredenheid meet met een enquete en dat ze zich laat adviseren door de Landelijke Donor Raad voor wat betreft de geluiden van de donoren. Deze Raad is overigens niet zo vertegenwoordigend als het klinkt. Leden van de Landelijke Donor Raad vertegenwoordigen alleen zichzelf. Zij hebben geen duidelijk mandaat van donoren, bijvoorbeeld via verkiezingen. Het tegenwerken van een representatieve donorvertegenwoordiging - zoals de LVB voorstaat - door de Raad van Bestuur gaat daar lijnrecht tegenin. Saillant detail is dat in het reglement van de Landelijke Donor Raad staat dat donoren medezeggenschap moeten hebben en invloed moeten hebben op het beleid van Sanquin. De LVB wordt, na een paar keer toegelaten te zijn als observator, sinds maart weer niet uitgenodigd voor de vergaderingen van de Landelijke Donor Raad.

Sanquin staat niet te springen om de LVB te verwelkomen. De LVB krijgt geen ruimte zich fatsoenlijk aan de donoren te presenteren. Niet zelfstandig via een mailing, maar zelfs niet via Bloedverwant, het blad dat donoren krijgen. De LVB wilde van meet af aan formeel een mandaat krijgen van de donoren, zodat duidelijk was namens hoeveel donoren de LVB sprak. De LVB vertolkt op dit moment het geluid van tussen de 6.000 en 10.000 donoren die in 2007 en 2008 spontaan naar de LVB, naar Sanquin, in de media en op internet protesteerden tegen de hoge beloning van de Raad van Bestuur en de afwezigheid van de mogelijkheid om reiskosten vergoed te kunnen krijgen. Veel donoren gaven daarnaast aan verontrust te zijn vanwege de geringe transparantie bij  Sanquin. Ook is er bezorgdheid over kostenstijgingen vanwege patenten en de grote commerciële belangen in de wereld plasmamarkt. Sanquin is hier zeer onduidelijk over, terwijl het wel gaat over belangeloos afgestane bloedproducten door donoren.

De LVB heeft zich tot minister Klink gewend om in te grijpen. Sanquin heeft een monopolie in het kader van de Wet op de Bloedvoorziening. Het kan niet zo zijn, zegt de LVB, dat een door de overheid aangewezen bedrijf democratische spelregels aan zijn laars lapt en weigert om de uitgangspunten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen te onderschrijven.  Sanquin negeert de verontruste donoren volledig. Sanquin is in bloed en plasma geïnteresseerd, niet in opvattingen van de donoren.

Laat Frits Barend, toch bekend om zijn min of meer linkse talkshow Barend & Van Dorp, zich door de oranje-euforie verblinden? Bloed is rood Frits!