Sauna, sisu en de heldendood

Macaber is het beste woord, voor de belangstelling die Finland tegenwoordig in de Nederlandse mainstream media toevalt.

De Finnen hebben hun hoofd in de strop gestoken. Als lid van de Navo maken ze dertienhonderd kilometer schootsveld van de tegenstander van het genootschap uit. In de rug worden ze niet meer gedekt. Want Zweden komt niet bij de Navo. Het lidmaatschap van ‘Stockholm’ zal wisselgeld zijn bij de onderhandelingen waarmee elke oorlog eindigt.

Finland zal nooit meer betrokken zijn bij gesprekken over oorlog en vrede. Dat is niet de enige prijs die het land -’brug tussen Oost en West’, zoals het zichzelf graag decennialang heeft geafficheerd- betaalt. Het einde van de vreedzame coëxistentie met het Kremlin heeft de Finse economie -tot februari 2022 voor tachtig procent afhankelijk van die van de oosterbuur- te gronde gericht.

In feite voert de Finse samenleving een doodsstrijd. Waar de economische ineenstorting niet toegeschreven kan worden aan het wegvallen van de export naar Rusland en het steeds duurder worden van de import, daar wordt ze veroorzaakt door een demografische ramp. Finland heeft van de EU-landen het laagste geboortecijfer en de hoogste vergrijzing.

Aan niets van dit alles wordt gerefereerd in de Nederlandse media. Afgelopen week verschenen er twee krante-artikelen waarin er aan de flanken van Rusland niets aan de hand was en Finland het verre en roerloze land vormde dat het in de ogen van de West-Europeaan al sinds haar ontstaan is geweest.

Voor De Groene Amsterdammer had Gawie Keyser de film Sisu bekeken (1). In deze rolprent van Finse makelij neemt een vechtersbaas het op tegen de Nazi’s. Keyser vindt het een vermakelijke film, ook omdat de hoofdrolspeler er niet uitziet. Voor een filmrecensie kan zulks van belang zijn, maar wat hier telt is de historische context van het verhaal.

De held van Sisu vecht tegen de Nazi’s die ‘zijn land bezetten’, aldus Keyser. Dit is de West-Europese terugblik op WOII. Aan de rand van Europa heeft men andere herinneringen. Daar koestert men het feit dat Finland van 1941 tot 1944 aan de zijde van Hitler optrok tegen de Slavische ‘Untermensch’.

Pas na de Vrede van Moskou in de zomer van 1944, was Finland gedwongen om het tegen de voormalige wapenbroeders op te nemen, en dan met name in Fins Lapland, omdat de Nazi’s van daaruit opereerden tegen de troepen van Stalin -en Leningrad (Sint-Petersburg) bedreigden- en het verzet in Noorwegen.

Keyser worstelt met een vertaling van het begrip Sisu -het Duitse Ausdauer dekt de lading goed. Belangrijker is dat Sisu de naam is van alt right in Finland. Sisu is de club die in 2017 de partij van de Ware Finnen kaapte en afgelopen zomer met steun van de fascistische partijen in Zweden, Denemarken en Noorwegen de regeringsmacht in Helsinki heeft veroverd (2).

Keyser heeft zijn film vanuit zijn luie stoel in het Hollandse bekeken. Men zou veronderstellen dat Anne Grietje Franssen ons in Trouw geen sprookjes vertelt, want zij heeft recent Finland bezocht. Maar onder hoeveel stenen kun je als verslaggever van een respectabel ochtendblad liggen? Franssen trakteert haar lezers op cliché’s over de sauna en het World Happiness Report van de VN.

Voor het zesde achtereenvolgende jaar blijken de Finnen de gelukkigste bewoners van deze aardbol. Het kan bijna niet anders of Anne Grietje moet de betoging hebben gezien die elke zaterdag door Helsinki trekt. Daar protesteren zo’n vijftien- tot twintigduizend Finnen al wekenlang tegen de afschaffing van hun verzorgingsstaat. En tegen het openlijke racisme en fascisme van Sisu (3).

In Navokringen beschouwt men het binnenhalen van Finland als lid, als een meesterzet richting het Kremlin. In Moskou weet men echter wat sisu inhoudt. De Finnen hebben zich onder dat motto al twee keer letterlijk bijna doodgevochten (4). Ze zullen dat nu -tot de bedelstaf gedwongen, verstoken van perspektief en verblind door revanchegedachten en oorlogspropaganda- weer doen.

Een provocatie door ‘Helsinki’ ergens aan die dertienhonderd kilometer grens is een kwestie van tijd. En dan zal datzelfde Helsinki met artikel vijf van het Navoverdrag zwaaien, in casu steun van de bondgenoten verwachten...

Noten:

(1) Moeders mooiste, in DGA nummer 36

(2)Zie voor een beschrijving van de opkomst van extreem-rechts in Noord-Europa de serie Laura is niet leuk, in Kleintje Muurkrant.

(3) Juist het alledaagse maakt het leven in Finland tot een gelukzalig feestje, Trouw 8 september

(4) De Winteroorlog tegen de Sovjet Unie in 1939 eiste honderdduizend levens aan Finse kant. De Voortzettingsoorlog samen met Nazi-Duitsland tussen 1941 en 1944 resulteerde in nog eens honderdduizend slachtoffers, het verlies van eenvijfde van het Finse grondgebied en herstelbetalingen die pas in de jaren zeventig waren voldaan.