Abraham werd slechts vijftig

In Kleintje Muurkrant 434 vindt Hans Feddema het “recht op de dood geen goed signaal”. Volgens hem vraagt een groep oudere BN-ers onterecht om het wettelijk toestaan van hulp bij zelfdoding.

Het artikel van Hans haalt nogal wat overhoop. In relatief weinig tekst gaat het over ”zingevingsdimensie”, Boeddha en Franciscus en ’n behoorlijk aantal keren over ”liefde“. Tevens lieert de schrijver het initiatief van de groep aan beladen begrippen als ”Endlösung” en ”reëel bestaand socialisme” en zet die termen ook vlotjes naast elkaar. Het gaat in zijn artikel zoals Hans ook zelf vaststelt, al snel niet meer over menswaardig oud worden maar over zelfmoord.

Ik gebruik hier met opzet de term ”zelfmoord” i.p.v. de ”zelfdoding” uit het artikel. ”Zelfmoord” beschrijft – in tegenstelling tot meer humane noties als ”zelfdoding” en ”suicide” -immers veel beter hetgeen Hans denkt van mensen die de hand aan zichzelf slaan. Hij vindt zulke mensen overhaast te werk gaan. ”Als je het geluk (nog) niet in je zelf kunt vinden, zoek je het vaak in uiterlijke dingen”, leest het. En: ”er zijn genoeg gevallen van mensen die achteraf blij waren dat hun poging tot zelfdoding was mislukt.”

Hans, ik zal het net als jij ook kort houden voor wat betreft zelfmoord en de al of niet strafbaarheid van het verlenen van hulp daarbij. Ik heb er ooit zorg voor gedragen dat mijn oudste broer ongestoord kon doen hetgeen hij al jaren en jaren achtereen van plan was: voorkómen dat hij dertig jaar zou worden. Ik kan hem achteraf niet vragen of hij blij is dat zijn poging is gelukt maar toen was hij me in ieder geval innig dankbaar.

Terug naar ouder worden en de dagen moe. Hans schrijft dat ”onze cultuur er meer eentje is van het beschermen van leven dan van het recht op de dood”. Ook ik stond ooit op het standpunt dat zorg vóór euthanasie gaat (zie: ”Opgestroopte mouwen” in Kleintje Muurkrant 353 van februari 2001). Maar ik ben daarvan aan het terugkomen. Niet omdat ik me zoals Hans in een Oosterse wijsheid verdiept heb maar omdat ik iets begin te begrijpen van de wereldekonomie.

Moet de discussie niet gaan over het recht op oud worden? En dan met name over ons recht op oud worden? Met welk recht, volgens welke morele maatstaf worden wij in het Westen door de bank genomen twee keer zo oud als hullie in de arme rest van de wereld? Is het niet genoeg dat wij hiero tachtig procent van de wereldproduktie consumeren terwijl we tien procent van de wereldbevolking uitmaken? Moeten we ook nog honderd worden ten koste van de meest basale medische hulp in armere streken?

Hans stelt met zijn uitspraak dat ”er culturen zijn waarin de bescherming van het leven te wensen over laat” de wereld op zijn kop. Er zijn culturen waarin de levensverwachting van mensen vijftig jaar is en die levensverwachting decennialang niet is toegenomen. Er zijn culturen waarin vier op de vijf kinderen de vijf jaar niet halen, niet omdat ze gesuicideerd worden maar omdat ze niet te vreten hebben! Ik ben onlangs bij mijn moeder langsgeweest in het verzorgingstehuis Hans, en ik kan niet anders zeggen dan dat die verzorging een lieve duit kost. Dat zegt zij trouwens ook. En ze voegt daar aan toe omdat ze van de generatie is die de oorlog heeft meegemaakt: “Ik schaam me dood...

Is de mens ooit voorbestemd geweest om alsmaar ouder te worden? Waar komt de uitdrukking “Abraham zien“ vandaan? Aartsvader Abraham werd vijftig jaar, een fenomeen in die tijd, bijna even zeldzaam als de leeftijd van Methusalem. Die baas was echt kras, hoe oud zal ie geweest zijn? Zeventig? Dat is de leeftijd waarop wij hier in ons Zwitserleven gevoel dat het allemaal niet op kan, nog eens over het krijgen en verwekken van een liefdesbaby gaan nadenken. Toch?

Ooit -en elders op deze aardbol!- staan vijftig jaar voor een vol leven. Kind zijn, volwassen worden, zelf kinderen krijgen, ouder zijn en sterven. Vijftig jaar bovenop die vijftig‚ het lijkt althans mij geen pretje, ook al heb je de centen van Mies Bouman of Frits Bolkestein, enkele van de 70-ers tegen wie Hans Feddema in het geweer komt. Ik zou voortdurend het gevoel hebben dat ik iemands plaats bezet houd. Ik maak dus liever op ’n door mijzelf gekozen tijdstip ruim baan. In naam van internationale solidariteit.

’n Bijna vergeten begrip uit dat vermaledijde socialisme...

Postscriptum: Mijn moeder plaatste onder de overlijdensadvertentie voor mijn broer de volgende woorden: “Je bent gestorven zoals je hebt geleefd: moedig en vastbesloten.“ Kijk, dat noem ík nou liefde, met een grote L...