Skip to main content
  • 02 november 2020

Zand in de toestemmingsmachine

de redactie

Wij zetten geen beeldmateriaal in de stukken die we plaatsen. Voor een deel is dat omdat wij van illustraties de meerwaarde niet zien. Het strikte verbod -dat ook geldt voor op zich best informatieve grafieken en landkaarten- wordt echter ook ingegeven door onze slechte ervaring met mensen die zeggen dat ze de eigenaar van aangeleverd beeldmateriaal zijn.

Begin juli 2018 ontvingen wij een brief van een incassobedrijf. ‘(U ontving) van zowel Permission Machine als van ons kantoor al minimaal vier herinneringen en aanmaningen om minnelijk tot betaling van een gevorderd bedrag wegens een inbreuk op het auteursrecht van eiseres over te gaan.’ Het bedrag dat van ons werd verlangd was inmiddels gegroeid tot vijfhonderdvijftig piek.

Minnelijk betalen? Auteursrechten?? Permission machine???

Die vier herinneringen bleken in de loop van voorjaar 2018 gestuurd naar een email adres waarop in de regel alleen spam binnenkwam, en je zou toch denken dat iemand die vijfhonderd ballen van je wil je wel een fysieke brief stuurt, per aangetekende post.

In de eerste email, van begin april, ging die eiseres met de billen bloot. Tot ons heeft zich gewend de besloten vennootschap B. V. Algemeen Nederlands Persbureau ANP’. We moesten dokken voor een foto op uw website gebruikt zonder dat daartoe de benodigde toestemming is verleend.’ Wij zouden daarvoor al eens bericht over de kwestie hebben gehad van ‘de vennootschap naar Belgisch recht Permission Machine bvba, gevestigd te Herentals’.

Over die Belgische toestemmingsmachine straks meer. Wij keerden inmiddels als individuele redactieleden onze spaarpotten om, want er was gedreigd met een kort geding, maar voegden wel een begeleidend schrijven bij onze betaling.

Er rijzen drie essentiële vragen waarop wij graag antwoord van uw kant willen hebben:
1. Is de bewuste foto inderdaad eigendom van het ANP en sinds wanneer, en kunnen we daar een bewijs van krijgen?
2. Als de foto dan al eigendom was van het ANP, hoe hadden we dat dan moeten weten aangezien dit niet in het oorspronkelijke artikel vermeld stond en dat tot op de dag van vandaag ook nooit vermeld
is?
3. En kan Permission Machine aantonen dat zij ook werkelijk in opdracht van het ANP werken?

Vervolgens kan nog de vraag worden gesteld of voor de gewraakte foto inderdaad sprake is van auteursrechtelijke bescherming. De auteurswet bepaalt dat op een foto (“een fotografisch werk”) auteursrecht kan rusten (art. 10 lid 1 sub 9 Auteurswet). Maar dat hoeft dus niet. Wil een foto een auteursrechtelijke bescherming hebben, dan zal het moeten voldoen aan de criteria die in de rechtspraak voor auteursrechtelijk beschermde werken in het algemeen gelden: het werk moet een eigen oorspronkelijk karakter bezitten en het persoonlijk stempel van de maker dragen. In normaal Nederlands: het moet een creatieve prestatie van de fotograaf betreffen. Als we dan naar de bewuste foto kijken zien we niet veel meer dan een foto van een willekeurige demonstratie in Thailand, waarbij we niet echt kunnen spreken van een foto met een eigen oorspronkelijk karakter en een persoonlijk stempel van de fotograaf. Dus is er sowieso sprake van een redelijke mate van auteursrecht?’

Naar een antwoord op deze vragen konden we, zeker nadat we gedokt hadden, natuurlijk fluiten. Maar na ruim twee jaar is er wel iets positiefs te melden over deze kwestie. Op de website netkwesties.nl verscheen recent deze oproep voor ‘actie tegen overdreven fotoclaims. Het najagen van fotorechten door gespecialiseerde bureaus leidt tot een jacht op bloggers en andere publicisten die wordt ervaren als afpersing. Gedupeerden voeren er actie tegen, met een petitie.’

Uit de petitie: ‘NVF heeft een brandbrief gestuurd naar de minister en de rechtelijke macht. Omdat het lastiger zou zijn voor fotografen om hun auteursrechten te handhaven. Wij gaan ook een brief sturen. Fotografen en rechtenbeheerders leggen ons, met hulp van juristen, stevige boetes op die ze in eigen zak steken.’ Volgt het verzoek om een onafhankelijke commissie in te stellen die voor een vast bedrag controleert of er sprake is van een inbreuk en die bepaalt wat een redelijke schadevergoeding voor de fotograaf is: ‘De fotograaf krijgt zijn schade vergoed en boetes komen terecht bij de overheid en niet bij bureaus.’

Hierbij roepen ook wij alle bloggers en schrijversters om de petitie op beoordeelfotoclaims.petities.nl te steunen en te verspreiden.

de redactie