De Amerikaanse oplossing

Vet leed die Europese verkiezingen, toch?. De campagne was hier in Finland om te huilen zo warrig en opportunistisch. En de uitslag zou je bijna een green card voor de US of A doen aanschaffen.

Ergens op de BBC klonk het droevig: “De ene dag herdenken we de landing in Normandië, de volgende dag stemmen we neonazi’s naar Brussel.“ Zelf behorend tot de generatie voor wie D-Day net even iets meer betekent dan een historisch feit, schreef ik hier in mijn krant: “Mijn ouders waren hun hele leven nooit naar de film geweest totdat mijn oudste zus hen vergastte op een kaartje voor ’The Longest Day’. Toen ze thuiskwamen van het uitje kroop mijn vader in bed om er een week niet meer uit te komen. Mijn moeder schold mijn zus verrot.(...) Ik ga niet stemmen voor Brussel. De dag na 6.6 krijgt geen kandidaat, of ie nou voor Finland of voor Nederland in dat parlement gaat zitten, van mij steun om daar ’de interesses van het eigen land’ te vertegenwoordigen.“

De grootste liefhebbers van Europa wonen in Amerika. De ware Amerikaanse droom is niet die van die krantenjongen maar een reis naar de Oude Wereld. Of ze nou tien of twee generaties geleden uit Europa zijn vertrokken, de Amerikanen zoeken hier hun roots. Behalve dat ie geld in het laadje van de toeristenindustrie brengt, heeft hun tocht nog een voordeel voor ons: hij brengt ze in direct contact met hetgeen oorlog aanricht. Voor de Nieuwe Werelders is oorlog een mystieke aangelegenheid, een ver-van-mijn-bed-show die, hoewel ze zelf waar dan ook ter wereld een dikke vinger in de krijgspap hebben, nimmer tot in hun eigen backyard reikt. Hun hysterische reaktie op 9/11 was een gevolg van dit feit. Tijdens hun trip door Europa kunnen ze door een weggebombardeerd stadshart lopen en een vernietigingskamp bezoeken. Dresden en Dachau vormen voor hen naast Delfts Blauw en de miniatuur van de Eiffeltoren een leerzame souvenir.

’n Hardnekkige misvatting over de Amerikaanse geschiedenis is dat de kolonisten indertijd een alternatief voor Europa zouden hebben willen bouwen. Ze wilden Europa perfectioneren, dat is heel iets anders. Ze vonden in Europa niet de omstandigheden om vrijheid en gemeenschap te verwerkelijken en besloten daarom tot de oversteek. Ook over de geschiedenis van Europa bestaat de nodige onduidelijkheid. Gewend als we zijn om in nationale kaders te denken en te handelen, vergeten we dat Europa in de 19e eeuw minstens zo verenigd was als vandaag. De toenmalige elite sprak één taal –Frans- en ekonomisch waren de Europeanen onderling sterk vervlecht. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 had het werelddeel er –met als enige uitzondering de Frans-Pruisische oorlog van 1871- ruim zestig jaar vrede opzitten. Dat is evenveel als wij nu.

Voor mij mag Europa morgen een federatie van vrije burgers worden. ’n Bundeling niet van staten maar van mensen van welke afkomst dan ook die het doel van vrede en vrijheid voor ogen hebben en houden. Dus niet het Europa van de bankiers en de beursgoeroe’s maar het Europa van de idealisten die de gedachte van het verenigd werelddeel door de geschiedenis hebben gesjouwd. Niet het Fort Europa van de neoliberalen en neonazi’s maar het Europa zoals dat door de eeuwen heen een onbepaalde grens naar het oosten en het zuiden heeft gehad. Nodig Rusland in de gemeenschap en je maakt een eind aan vierhonderd jaar frustratie en strijd.

En als dit niet lukt? Dan blijft voor degenen die het echt anders willen geen andere mogelijkheid dan Europa te verlaten en het elders te proberen. De oplossing van de Amerikanen dus...