De strategie van de kunstmatige spanning

Er was in de vorige eeuw een complottheorie, waarvan nog steeds niet duidelijk is wat er van klopte, dat schimmige krachten uit de wereld van de geheime diensten terreur in de westerse samenleving zaaiden, om de bevolking angst aan te jagen en ze te manipuleren. Het volk smeekt dan vanzelf om rust en orde en omhelst een rechts autoritair bestuur, was het idee. Tegenwoordig is er een nieuwe versie van die komplot aan het werk, die heel anders te werk gaat maar hetzelfde resultaat boekt. Een verschil is dat we deze keer gewoon weten dat die bestaat en wie aan de touwtjes trekken. Het gaat om de strategie van de kunstmatige spanning. Je overspoelt de bevolking met pseudo-spanning en houdt ze in een toestand van constante hysterie om niks.

Hoogtepunt van deze strategie, zeg maar het Bologna van nu, was de eerste Idols 'verkiezing'. Toen ongeveer achter elk tweede raam in het land een poster hing voor een van de twee overgebleven kandidaten. En dat na een ellenlange afvalrace waarbij half Nederland naar verluidt wekenlang op het puntje van de stoel heeft gezeten.
Sindsdien is er geen einde meer aan gekomen en beconcurreren alle media elkaar met zoveel mogelijk wedstrijden; Big Brother, Wie is de Mol, Temptation Island, Boer zoekt Vrouw, etcetera. Er is zelfs een wekelijks programma waarbij mensen (het zijn altijd hoogblonde twintigers) in een ver arm land liftend een traject af moeten leggen, zonder dat ze iets mogen betalen. Dat lijdt tot beschamende taferelen waarin ze hijgend en zwetend chauffeurs van schamele vrachtwagens bespringen en ze toebrullen dat ze ONMIDDELLIJK MEEMOETEN! om ze zonder een woord van dank weer achter te laten als ze later verder rennen. En dat alles met een hele cameraploeg op de nek, dus zo nep als wat. De tv uitzetten helpt niet, want de hang om van alles een wedstrijd te maken, is overal doorgedrongen. Plotseling gaat iedereen meebeslissen over wie komend jaar de stadsdichter wordt, wie naar het eurosongfestival moet, wie er tekenaar mag worden in het Parool, en honderdduizende websites hebben elke dag wel ergens een poll over.

Wie had er ooit gedacht dat er wekenlang aandacht zou zijn voor het wedstrijdje tussen drie lijstrekkers van de VVD? En precies als die achter de rug is, kunnen we weer verder met D'66. Gelukkig is nu het WK Voetbal begonnen, dus kan iedereen zich de longen uit het oranje lijf schreeuwen om elf miljonairs en zijn die nare Haagse koppen even uit beeld...

Het rare is dat tegelijkertijd mensen steeds minder te zeggen hebben over dingen die echt belangrijk zijn, en daar ook niet mee lijken te zitten. Al die wedstrijden die zo populair zijn, gaan nergens over. Het elftal dat echt belangrijk was, zat in de nacht van 26 oktober opgesloten bij Schiphol.