Racistisch geweld in Duitsland

Duitsland heeft al jaren te maken met veel racistisch en fascistisch geweld. De afgelopen weken werden we opgeschrikt door een explosie van geweld, waarbij de media met name met beelden van neo-nazistische skinheads komen. Maar dat het niet om een kleine, geisoleerde groep gaat is duidelijk. Hier volgen twee artikelen over de achtergronden van dit toenemende geweld, over hoe de staat, de Duitse politici en de media met het racisme en het fascisme omgaan. Daarnaast wordt ingegaan op de situatie van links in de BRD. Het eerste artikel is een Duitse discussiebijdrage over de huidige situatie. Het tweede artikel is een interview dat we hadden met iemand uit de autonome Antifa-beweging.

'Duitsland is een gastvrij land voor vreemdelingen en zal het altijd blijven'

(Helmut Kohl op 3 oktober)

Het zijn niet alleen de berichten over racistische aanslagen, over doden en gewonden in elke uithoek van deze republiek, niet alleen de journaalbeelden van dat geteisem in Hoyerswerda, het zijn ook uitspraken zoals hierboven van een ministerpresident, en ook de foto's van het Duitse staatshoofd Von Weizsaecker met kindertjs van asielzoekers op zijn arm, die gevoelens van haat n geweld laten opkomen tegen dit zooitje.

Het is bijna onbegonnen werk om uit de kranten van de afgelopen vier of vijf weken -en dat geldt ook voor zogenaamde links georienteerde kranten- enigermate zicht te krijgen op de huidige maatschappelijke situatie. En toch is dat voor radicaal-links belangrijk. Want anders beland je al snel in het kielzog van sociaal-democratische en groenlinkse pogingen om de boel te sussen. Of je dreigt binnen de kortste keren stuk te lopen in een hijgend actionisme.

Toen op 18 september fascisten in Hoyerswerda begonnen de laatste Vietnamese en Mozambikaanse arbeiders die nog in de stad woonden te terroriseren, vond het Duitse persagentschap een berichtje van twintig tot dertig regels hierover ruim voldoende. Hetzelfde gold voor het ADN. In de voor links doorgaande kranten Taz en Neues Deutschland werd dit bericht nog wel overgenomen, maar werd er verder ook geen aandacht aan besteed: een incident, zoals wel vaker is gebeurd.

Op dezelfde dag deed de minister van sociale zaken van Beieren, naar aanleiding van berichten over typhusgevallen in een opvangcentrum voor asielzoekers in de stad Muenchen, een opmerkelijke uitspraak. Vluchtelingen, zo zei hij, mogen dan wel juridisch aanspraak maken op een asielprocedure in de BRD, maar aanspraak op onderdak kunnen ze niet maken (1). In het al weken durende debat over asielrecht kwam Bondsminister Schaeuble met een nieuw wetsvoorstel: alleen vluchtelingen uit landen die expliciet in een nieuwe wet worden opgesomd, zullen in de toekomst het recht krijgen om een asielaanvraag in de BRD in te dienen (2). En eveneens op dezelfde dag nam de stadsdeelraad-centrum van Hamburg het besluit om niet langer meer asielzoekers op te vangen.

Nog geen week later werd de naam 'Hoyerswerda' een nieuw symbool voor gewelddadige rassenhaat. En tevens is het een uitdrukking voor het feit dat voor het eerst in de geschiedenis van de Bondsrepubliek fascisten onder het toeziend oog van de camera zij aan zij stonden met doorsnee burgers, toen dagen achtereen gezamenlijk woonflats voor asielzoekers en gastarbeiders werden belaagd en aangevallen ... en met 'succes' werd bekroond. Want sinds begin oktober is Hoyerswerda vrij van vreemdelingen, omdat de overheid zich niet in staat achtte de mensen bescherming te bieden en ze derhalve maar 'op transport' naar elders heeft gezet. In het parlement werden vragen gesteld en er werd een debat aan gewijd. Maar de poging om, zoals minister Schaeuble het formuleerde, 'dit exces met een stuk schaamte' toe te dekken lukte niet, en sindsdien worden er elke nacht aanvallen op vluchtelingencentra uitgevoerd, meestal met brandbommen, worden er mensen die er niet-Duits uitzien overvallen. Deze aanvallen lopen inmiddels al in de honderden (3).

In deze situatie is radicaal-links niet alleen gedwongen om zich hiertegen op te stellen maar zal bovendien de vraag moeten stellen in hoeverre we hier met 'een nieuwe maatschappelijke waarde' te maken hebben. Op een paar elementen die bij de beantwoording van deze vraag te pas kunnen komen, willen we hieronder nader ingaan (4).