Skip to main content
  • 28 november 2023

Wilders aan het roer? Breng het schip tot zinken!

Joke Kaviaar

Er is al heel veel over gezegd. Talloze analyses stellen de vraag en zoeken het antwoord: hoe dan? Ik vraag me af of mensen de afgelopen pak ‘m beet twintig jaar hebben opgelet.

Het was 2004 toen Rita Verdonk de scepter zwaaide over het ‘vreemdelingenbeleid’ en categorisch weigerde om het toen veel bepleitte generaal pardon toe te passen. Woorden als ‘deportatie’ en ‘kamp’ mocht je niet gebruiken om dat beleid, vormgegeven in opsluiting en deportaties, te duiden. De stemming in dit land was toen al – sinds de dood van Fortuyn – extreem rechts. Alleen, we mochten het nog niet weten. Maar duidelijk was toen al: ‘eigen volk eerst’, de slogan waarvoor Janmaat nog vervolgd werd in de jaren tachtig, was gemeengoed geworden. Nog wat omfloerst veelal, maar het was er. Het had zich verstopt in beleid door partijen die voor links doorgingen. De architect van het huidige ‘asiel’beleid was een PvdA’er: Job Cohen. Toen Verdonk plaats maakte voor PvdA’er Albayrak dachten veel mensen dat er verbetering zou komen. Maar het generaal pardon voor afgewezen vluchtelingen dat Albayrak mondjesmaat toeliet, kwam in ruil voor een dwingend sluiten van gemeentelijke noodopvang. En zo is dat jaar in jaar uit doorgegaan. Er wordt een strohalm gegeven en tegelijk een heel veld plat gemaaid en geasfalteerd. De strohalm wordt breed uitgemeten. Wees vooral dankbaar en verder je kop houden. Er is in al die jaren geen enkele bewindsvoerder op de post ‘vreemdelingenzaken’ geweest die het goed voor had met vluchtelingen. Niet in Nederland, niet in de hele EU. Fort Europa is verantwoordelijk voor duizenden doden in de Middellandse Zee en met het verleggen van de buitengrenzen naar ver buiten Europa door dealtjes met landen buiten de EU ook verantwoordelijk voor meer hekken en muren waar mensen stuk op lopen, worden opgepakt, gemarteld, beschoten, bestolen en vermoord. Er sterven mensen die gedumpt zijn in de Sahara. Hiervoor is Fort Europa verantwoordelijk. Nog maar een paar maanden terug nam Rutte samen met de Italiaanse fasciste Meloni het voortouw voor de deal met Tunesië. Dus hoezo zijn we nu verrast?

De gevestigde partijen, van ‘links’ tot rabiaat rechts, hebben jarenlang niks anders gedaan dan toegeven aan het verhulde racisme en fascisme. Niets anders deden ze dan extreem rechts gelijk geven door hun gedachtegoed in praktijk te brengen en tot beleid te maken. Zo zouden de extreem rechtse partijen niet aan de macht komen, maar zij die hun agenda stilletjes overnamen. Niet voor niets slapen vluchtelingen op straat bij Ter Apel. Dat is het gevolg van decennia van beleid om af te schrikken: kom niet hierheen, we helpen je niet. Het is beleid om opvang te sluiten zodat de boodschap ‘het zijn er teveel’ kan worden uitgelegd met verwijzing naar op straat slapende vluchtelingen. Dezelfde boodschap dient om neoliberaal diefstalbeleid op iets dat ‘woningmarkt’ heet te verhullen. We ‘worden overspoeld’! Angst voor water doet het altijd goed in dit moerasland onder de zeespiegel.
Verdeel en heers werkt altijd. De vraag is: waarom hebben zoveel mensen niet door hoe dit werkt? Dringen we niet door met onze artikelen, pamfletten en demonstraties? Heeft de pers hier de hand in? Dat laatste is zeker (ook) waar. Ze praten de retoriek van de overheid na, komen hooguit als het kwaad is geschied met analyses achteraf die vooraf nuttiger waren geweest. Zo hebben de media vooraf aan de provinciale staten verkiezingen ‘Lientje’ van de Boeren Bedrog Beweging ruim baan gegeven om haar leugens te verspreiden om achteraf die leugens onderuit te halen. Mosterd na de maaltijd. Hetzelfde zagen we met de zogenaamde ‘mildheid’ van Wilders, zo kort voor de verkiezingen. Daags na de bezetting van het Atlantic Hotel in Kijkduin waar vluchtelingen gehuisvest zullen worden (https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/nadat-racisten-hotel-kijkduin-bezetten-gaat-wilders-langs-voor-hart-onder-de-riem), gaat Wilders daar vandaag de agressieve racisten een hart onder de riem steken. Daar zal de pers komende dagen vast wel iets over te zeggen hebben: “toch niet zo mild”. Te laat! Dus: kunnen we tegen al die vuile propaganda op met onze demonstraties en manifestaties? Kunnen we die onderuit halen met acties die alleen de aandacht krijgen wanneer er mensen worden gearresteerd om vervolgens te merken dat het dan niet over de inhoud gaat? Dan moeten we het weer hebben over de middelen, de blokkades, het smeren van ketchup op de lijst van een schilderij, of de paraplu of fles op de kop van Baudet…

Een antwoord op de vraag “hoe komen we hieruit?” heb ik niet direct. Het is met alles “damned if you do – damned if you don’t”, lijkt het. Maar wat we in elk geval om te beginnen kunnen doen is bouwen aan (grotere, dagelijks voelbare) solidariteit. Deze laten zien en blijken en voelen. In praktijk brengen zoals we altijd al gedaan hebben, maar nog veel meer. Solidariteit is een ding van dagelijkse praktijk. Die solidariteit is namelijk wat mensen die nu meer dan ooit het mikpunt zijn van het nu zo openlijke fascisme het eerste en het hardste nodig hebben. Dat begint met om je heen kijken en waakzaam zijn, opletten. Spring in de bres waar mensen worden aangevallen. Steun acties en demonstraties van mensen die worden aangevallen. Doe mee. Pik uitingen van racisme en fascisme niet. Niet op straat, in het OV. Niet op het familiefeestje. Niet in de winkel, in de wachtkamer van de huisarts. NO PASERAN! En vooral ook: we moeten ons niet richten op politici om het op te nemen voor groepen die tot mikpunt worden gemaakt. Zij waren namelijk de wegbereiders van dit fascisme. Weet dit: (zelf)verdediging is DIY. Het is aan ons om uitingen en daden van fascisme de voet dwars te zetten en te stoppen. Want daar schuilt nu het eerste en grootste gevaar. De fascisten komen uit hun holen gekropen omdat ze met de 37 zetels van Wilders hun gelijk bevestigd menen te zien en dat vermeende gelijk, dat komen ze halen. Dat gaat van de hufter die een vrouw de hoofddoek aftrekt tot vuurwerk en andere troep gooien naar demonstranten van KOZP. Het zijn aanvallen op demonstraties door extreemrechtse hooligans. Let wel: die tendens was ook al veel eerder zichtbaar. De herhaalde aanvallen op KOZP die reeds plaats hebben gevonden de afgelopen jaren lieten aan duidelijkheid niets te wensen over. Fascisten rond een van de laatste A12 blokkades, niet geheel toevallig die met het thema ‘Queer pride’, waren een regelrecht gevaar voor vastgeplakte demonstranten. De politie maakte er dankbaar gebruik van. Zoals altijd. Dus we moeten ons verenigen in solidariteit. En met die solidariteit voorkomen dat Wilders het PVV schip van wal kan laten steken.

Die fascisten die nu de straat op gaan kunnen rekenen op steun van Wilders en zijn eh.. ‘partij’. Als dat schip eenmaal vaart en regering heet, dan liggen alle rechten die verworven zijn, korter of langer geleden, onder vuur. Niet dat ‘rechten’ al zo vanzelfsprekend en beschermd waren trouwens. En daarmee komt nog een waarschuwing: reken er niet op dat allerlei rechtstatelijkheden en grondwetten ook maar iemand gaan beschermen. De wet, justitie en politie, belastingdienst, uitkeringsinstanties: racisme is al institutioneel.
Dus: hoe beschermen we in de praktijk onszelf en diegenen die mikpunt zijn van fascisten? Door voorbereid te zijn. Dat is dagelijkse mentale voorbereiding en oplettendheid. Dat is demonstratieve aanwezigheid, en het ontwikkelen van praktische vaardigheden. Een handleiding heb ik niet, ik wil vooral de noodzaak aangeven.

Wat nodig is: laten zien waar we staan. Laat die polarisatie maar komen. Als fascisten toeslaan is er geen tijd voor nuance, voor in het midden balanceren. Dan is het tijd voor een kant kiezen. De kant van antifascisme en solidariteit. Sla Wilders het roer uit handen. Neem de bereidheid om te vechten voor die zoveel geroemde ‘gelijke rechten’ overal mee naar toe waar je komt en verspreid die in woord en daad: toen niet, nu niet, nooit meer fascisme!