Versleutelen en tappen

Nederland exporteert grote hoeveelheden cryptografische apparatuur. Een  deel daarvan valt als dual-use producten onder strategische goederen en  daarom is voor uitvoer buiten Europa een exportvergunning vereist. In de  eerste helft van 2011 ging het om vergunningen voor crypto exporten ter  waarde van het enorme bedrag van 1.670 miljoen euro. 

Voor een groot deel gaat het om onbekende afnemers en producten met  onbekende herkomst. Er zijn ook orders waarbij wel een eindbestemming  wordt genoemd: Irak, Libië, Mauretanië en Rusland. Hielp Nederland Putin  om zijn berichten te versleutelen of kon Gadaffi op grond van Nederlandse  apparatuur de wereld voor de gek houden? Het ministerie laat me weten dat  de leveringen naar een oliebedrijf in Libië en een bekende Amerikaanse IT onderneming in Rusland gingen. Juist het onderscheppen door Putin en Co.  en Gadaffi werd daarmee voorkomen. 

Bedrijven, particulieren en overheden doen er van alles aan om hun informatie af te grendelen. Aan de andere kant zijn mensen bezig achterdeurtjes in crypto-apparatuur in te bouwen om toch toegang tot die informatie te hebben. Het  zijn niet alleen politie en inlichtingen en veiligheidsdiensten die zich hiermee  bezig houden. Er is een groeiend aantal gespecialiseerde ondernemingen die  toepassingen maakt om het internet gericht af te schuimen, voor het tappen  van telefoon en email verkeer (Lawful Interception, LI), analyse van getapte  informatie e.d. Deze bedrijven zijn ook op de exportmarkt actief. 

In Nederland worden de volgende bedrijven genoemd met technieken om email verkeer en internet activiteiten te volgen, analyseren of tappen:  DigiVox, Fox-IT, GROUP2000, Pine Digital Security en een deel van Netscout  (een Amerikaans bedrijf dat een deel van de Fox-IT boedel overnam). Niet  allemaal houden ze zich met al die activiteiten bezig. Wettelijk zijn de  bezigheden prima in orde en veelal wordt met de overheid samengewerkt.  Ronald Prins van Fox-IT is zelfs een geziene gast bij de Nederlandse inlichtingendiensten, politie en pers. 

De bedrijven leveren hun technologie om de bedrijfsvoering veiliger te maken,  maar ook om criminaliteit en terrorisme te bestrijden. Machthebbers zijn  echter snel geneigd tegenstand weg te zetten als terrorisme. Dan worden die  middelen niet meer ingezet om de rechtsorde te handhaven, maar juist om  hem te verkrachten. Dat gevaar is niet denkbeeldig. Fox-IT heeft bijvoorbeeld  een inlichtingendienst in het Midden-Oosten in zijn klantenbestand zitten. 

Het gaat hier om hoogwaardige technologie. Dit lijkt bij uitstek dual-use technologie. Dat standpunt deelt ook staatssecretaris Bleker. Hij wil niet alleen  bouwen op zelfrestrictie, maar ook "een kader hebben om besluiten te nemen  over de export van producten."

Het is de vraag of Bleker in staat zal zijn dit er bij zijn Europese collega's door  te krijgen. Daarna moeten middelen worden vrijgemaakt om de controle  handen en voeten te geven, Onafhankelijke deskundigheid op dit vlak is duur  en schaars. Net als bij 'gewone' wapenhandel is het tevens van belang dat er  mensen zijn die dit kunnen volgen en aan de bel weten te trekken als het mis  gaat. Overheden zijn niet altijd het meest actief als het er om gaat dubieuze  exporten te stoppen. Een iets duidelijker rapportage is dan wel wenselijk.