Verdwijnen

Kunnen mensen en voorwerpen in dit millennium nog spoorloos verdwijnen? Onvindbaar voor radars en satellieten? Naar het Finse schip ”Arctic Sea” wordt al weken vergeefs gespeurd.

Het TV-programma ”Spoorloos” is zo’n succesvol ”format” dat het een nederlands exportprodukt is geworden. Het is de hoge huilfaktor die ”Spoorloos” nu ook hier populair maakt, het programma is niet spannend. Niemand in ”Spoorloos” is echt spoorloos. In de zoekacties gaat het meestal om het telefoonnummer van de oude liefde dat kwijt was of om onduidelijkheid omtrent de biologische ouders van adoptiekinderen. Op het programma reageren tientallen Thais en Columbianen en geef ze es ongelijk want wie wil er nu niet een kind in een rijk land?

Echt verdwijnen lijkt onmogelijk geworden in het tijdperk van bewakingscamera’s, digitale informatie en mobiele telefoons. Ook hier in dit lege, woeste land moet je daarvoor van beste huize komen, zogezegd. Er mogen een paar maanden overheen gaan maar bijna alle vermissingsgevallen worden opgelost met het vinden van stoffelijke resten op een strand of van onder gesmolten sneeuw. Een Dna-test doet vervolgens de rest.

Zelfs voorwerpen lijken niet meer te kunnen verdwijnen. Ik heb het nu niet over op zich voor de gedupeerde veel waarde vertegenwoordigende dingen als ’n aansteker of die mooie CD maar over spullen waarvan het verdwijnen de aandacht van ’n groot publiek trekt. ’n Vliegtuig bijvoorbeeld. Dat van AirFrance laatst is de uitzondering die de regel bevestigt. Op zeven kilometer diepte in de oceaan is het natuurlijk echt zoeken naar die speld in de hooiberg maar in de meeste gevallen wordt een zwarte doos teruggevonden, of ie nu uit ’n brandend wrak komt of op de Himalaya ligt. De doos zendt nog wekenlang een signaal uit. Het is verdomd alsof we ’n dood ding daarmee ’n ziel hebben gegeven.

Schepen hebben geen zwarte doos. Maar grote schepen zijn nog groter als grote vliegtuigen en kunnen niet neerstorten. De “Arctic Sea“ had dus een noodsignaal moeten uitzenden indien het schip gezonken was. Zelfs de Titanic deed er indertijd nog behoorlijk lang over om onder de golven te verdwijnen. Maar van –en ook over!- de “Arctic Sea“ is de laatste maand alleen maar een serie hoogst verwarrende berichten de ether ingeslingerd.

De boot met een Finse eigenaar vertrok een maand geleden uit het haventje van Jakobstad hier vlak boven waar ik woon. Eenmaal in Zweedse wateren meldde de Russische bemanning dat het schip gekaapt was geweest. Een racebootje vol met commandomutsen uitgedoste mannen had de bemanning gekneveld en het schip doorzocht maar de 12 uur durende zoektocht had blijkbaar niks opgeleverd en de kapers waren weer vertrokken.

De “Arctic Sea“ werd een week na vertrek uit Jakobstad verwacht in een Algerijnse haven maar is daar nooit aangekomen. Na twee weken verzochten familieleden van de bemanning de Russische regering om actie te ondernemen. Deze week besloot het Kremlin om de Russische marine opdracht te geven te gaan zoeken naar de boot, ook op de Atlantische Oceaan. Zojuist hoorde ik op het journaal hier dat de boot waarschijnlijk een tweede keer gekaapt is geweest voordat ie in Algerije had moeten aankomen.

Het laatste geeft aan hoe schimmig de berichtgeving rond de boot is. Alle autoriteiten –de Engelse, Franse, Finse, Zweedse en noem maar op- beweerden bij hoog en bij laag dat het laatste radiokontakt met de “Arctic Sea“ dateerde van toen het schip door het Kanaal voer. Nu wordt er van uitgegaan dat de tweede kaping heeft plaatsgevonden voor de kust van Portugal. Ook over de eigenaarsverhoudingen en over de aard van de lading van het schip is zoveel onduidelijkheid dat je je je eeuwen terug in de tijd waant.

Volgens de mensen die het zouden moeten weten was de “Arctic Sea“ eerst in Litouwen, toen in Rusland maar uiteindelijk dan toch in Helsinki geregistreerd. Ze vertrok uit Jakobstad met een lading Fins hout ter waarde van 1.3 miljoen euro. Maar de eigenaar van al dat hout heeft bij de politie geen aangifte gedaan van diefstal. Het heeft er alles van weg dat de “Arctic Sea“ ergens onder een andere naam en in een vers kleurtje ronddobbert, met in haar kielzog een flinke hoeveelheid stinkende zaakjes waarvan wij niks mogen weten...