No-sail-zone

Nog steeds dreunen de Oekraïense steden bij de explosies van Russische drones en raketten. De vernieling en vernietiging gaat onverminderd door. Flatgebouwen, energiecentrales, waterleidingbedrijven blijken geliefde doelwitten. Dagelijks sneuvelen ongeveer 100 Oekraïense soldaten en sterven tientallen ongewapende burgers. En nu dreigen de Russen bovendien de graantransporten vanuit Oekraïense havens te verhinderen. De moeizaam overeengekomen graandeal is opgezegd. Voor miljoenen mensen ligt honger op de loer of zelfs hongerdood.

No-fly-zone

Deze waanzin kán gestopt worden. Het blijkt echter dat de Oekraïne daar alleen niet toe in staat is. Al in maart van dit jaar riep ik in twee columns op Konfrontatie.nl op tot een no-fly-zone. Russische bommenwerpers, drones en raketten boven de Oekraïne uit de lucht schieten. Waarom niet? Zelensky en zijn regering zullen het verwelkomen. En het is hún grondgebied en hún luchtruim waar de Russische projectielen ongevraagd doorheen suizen en ontploffen. Een betere bescherming voor de bevolking is mogelijk. In maart citeerde ik de generaal bij de luchtmacht Frans Osinga, tevens hoogleraar Oorlogswetenschap aan de Universiteit van Leiden. Zou de Navo in staat zijn om van enige betekenis te zijn? Dit is wat commodore Frans Osinga in Op1 zei op 21 maart, zonder énige aarzeling: “Ja, wij kunnen de burgers beschermen, maar de politieke wil ontbreekt.”

Escalatie

Ik zou nu aan het voorstel tot het instellen van een no-fly-zone willen toevoegen dat het ook wenselijk is de graantransporten te verdedigen. Weliswaar wordt er tot dusverre tamelijk onzorgvuldig omgesprongen met het graan, waarvan een groot deel in Turkije blijft steken. Bovendien verdwijnt het grootste deel van de transporten als maïs in het veevoeder van Westeuropa (NRC 28-10-2022), maar een aanzienlijke hoeveelheid heeft toch al zijn weg gevonden naar hongerend Ethiopië bijvoorbeeld. Die transporten moeten doorgang kunnen vinden.

Stel rond de Oekraïense vrachtschepen een no-sail-zone in. Garandeer de vrije doorvaart van deze schepen, zo nodig met wapengeweld. Van Navo-zijde is nog niets aangegeven over de uitvoerbaarheid van zo’n no-sail-zone. De Zwarte Zee-vloot van Rusland is met 79 schepen, waaronder een vliegdekschip en 52 onderzeeërs, behoorlijk omvangrijk. Daar staan de oorlogsschepen van Turkije, Roemenië, Bulgarije en de luchtmacht van Amerika tegenover. Dat moet voldoende zijn om aanvallen op de Oekraïense vrachtvaarders af te schrikken. Riskant is het zeker, maar met Poetin loop je sowieso risico’s en als hij de enige is die mag escaleren, dan is het einde zoek. Het is tijd om te stoppen met bukken voor zijn chantage. De territoriale wateren aan de kust zijn Oekraïens en de vaarroutes in de Zwarte Zee zijn van niemand, dus óók niet van Rusland.

Nog immer roepen alle westerse leiders in koor dat de Oekraïners strijden voor ‘onze vrijheid en democratie – voor onze westerse waarden’. Nou valt daar zeker wel wat op af te dingen. Zo geweldig en schandevrij is het westen zeker niet. Maar als ze een beetje menen wat ze roepen, dan mogen ze wel wat meer doen dan de wapenhulp waarmee Oekraïne zijn burgers en infrastructuur onvoldoende kan beschermen. Zet de Navo-strijdkrachten in voor deze defensieve taken. Dan doen ze eindelijk wat nuttigs. Poetin heeft helemaal niets te vertellen over andere landen. Die les moet hem worden geleerd. Het is de hoogste tijd dat duidelijk te maken door de Oekraïne daadwerkelijk en daadkrachtig te omarmen.

Provocatie

Kan dit weer worden opgevat als een provocatie van Rusland? Ongetwijfeld. Poetin en zelfs sommige pacifisten hebben daar geen moeite mee. Provocatie! Maar er blijft een verschil tussen ‘uitdagen tot een daad’, waar volgens mij trouwens niet eens sprake van is, en ‘de daad zelf’. Een no-fly-zone en een no-sail-zone kúnnen worden opgevat als een uitdaging aan het adres van Rusland, het blijft toch iets heel anders dan het platgooien van steden en havens, van voorzieningen, voedsel en burgers. Mijn vader zei soms “Ze mogen poepen op de rand van mijn bord, zolang ze het maar niet in mijn eten doen”. Dat onderscheid kan je maken.