Skip to main content
  • 26 oktober 2006

De verkiezingen: de ]oint Strike Fighter

Martin Broek

Het is maar wat je belangrijk vindt: nog meer wapens of ... Er is zoveel te  kiezen. Voor PvdA, SP, GroenLinks en zelfs D'66 is het duidelijk: geen deelname aan de ontwikkeling van de JSF. CDA, VVD, LPF, Christen Unie en SGP  zijn voor de bodemloze put. 

Half oktober kwam de Rekenkamer met een rapport over de aanschaf van het  nieuwe gevechtsvliegtuig voor de Nederlandse luchtmacht. Uit de tekst van  het begeleidende persbericht: 

Stand van zaken financiële risico's rond JSF 

Nederland loopt financiële risico's met deelname aan de ontwikkeling van  de Joint Strike Fighter. Het ؛s niet mogelijk om de kostprijs per toestel te berekenen. Sinds 1996 zijn de ontwikkelkosten met ruim 80% gestegen. Nu ontbreekt het inzicht in de verdere kostenontwikkeling nog steeds, omdat 65 %  van de testfase nog moet worden uitgevoerd. In 1999 berekende het Ministerie  van Defensie dat het project minimaal 10 miljard gulden (ruim 4,5 miljard  euro) zou kosten bij afname van 114 toestellen. De laatste berekeningen,  gebaseerd op 85 toestellen gedurende 30 jaar, zijn 14,6 miljard euro. Maar dit  zou ook hoger kunnen uitvallen. Dit blijkt uit een monitoringsrapport dat de Algemene Rekenkamer vandaag naar de Tweede Kamer stuurde. 

Overigens doet de Algemene Rekenkamer geen uitspraak over 'wel of niet  doorgaan met de JSF'. Dat hoort de Algemene Rekenkamer ook niet te doen; het is aan de politiek om hierover te besluiten. 

Geruststellende gedachte dat we een nieuwe regering kunnen kiezen. Het is  immers nog al wat: het aantal aan te schaffen vliegtuigen neemt af met een  kwart van 114 naar 85 en niettemin verdrievoudigt de prijs. Als Albert Heijn  zo zijn prijzen zou bepalen had het de supermarktoorlog al lang verloren van  Super de Boer. 

Halverwege de jaren negentig stelde toenmalig staatssecretaris voor Defensie  Gmelich Meijling dat Nederland op de trein moest springen die het JSF project volgens hem was. Nu lijkt het eerder zaak een noodrem te zoeken om  de bodemloze put te vermijden.