-
29 juli 2021
Salade van witte kool, oftewel: het Finse onderwijs
In zijn artikel WIJonderwEIS: Aanklacht tegen politiek wanbeheer van het basisonderwijs heeft Taco van Dommels het over de 'Finse aanpak' van het onderwijs. Die aanpak zou bestaan uit ' langetermijnfinanciering, kwaliteit, vertrouwen en vooral: de ontwikkeling van het kind centraal.'
Ik heb de hype rond het Finse onderwijs van begin tot eind mogen meebeleven. Over de hele aardbol werd in het tweede decennium van deze eeuw het Finse (basis-)onderwijs een gewild artikel, in Finland zelf gold het als opsteker voor de export na het failliet van de mobieltjesfabriek Nokia.
Curieus toeval bracht mijzelf in direct contact met deze verkoopstunt. Ik lever hand- en spandiensten aan Nederlandse radio- en televisieprogramma's, en in 2012 benaderde VPRO's Tegenlicht me met de vraag of ik mee wilde werken aan een reportage over het Finse onderwijs, 'vanwege de goede reputatie van de scholen daar'.
Men had ook al zo'n voortreffelijke onderwijsinstelling op het oog. En laat dat nou net de school zijn waar ik zelf ooit een jaar als leerkracht had gewerkt...
De reportage kwam wel tot stand maar zonder mijn medewerking.
Mijn jaar op het gymnasium van Kauriala (1996-1997) was er eentje vol hilarische maar ook ronduit traumatische ervaringen. Ik heb ze hier aan de eeuwigheid toevertrouwd. Dat ze een goede remedie mogen vormen tegen het enthousiasme van de enkeling in het onderwijsveld over de 'Finse aanpak'.
Want tien jaar nadien is men er in meerderheid wel achter dat het gecelebreerde Finse model alleen in Finland werkt, ergo in een samenleving waarin men gewend is aan top-down communicatie en waar het begrip mondigheid nog uitgevonden moet worden.
Voor een juist begrip van het Finse model:
-het is gebaseerd op de middenschool: een sociaal-democratisch onding waarin kinderen tot hun zestiende jaar verplicht zijn bij elkaar in de klas te zitten, ongeacht hun onderlinge verschillen. In de jaren tachtig werd invoering van dit model in Nederland gelukkig afgeschoten.
-de vermeende kwaliteit van het Finse onderwijs wordt in verband gebracht met het feit dat de docenten een universitaire graad hebben. Maar ja, wat win je daarmee als die universiteiten - ik heb ook op die dingen gedoceerd - eigenlijk een voortzetting zijn van de middelbare scholen? Dus ook leerfabrieken vormen, met dezelfde dociele massa in de bankjes en dezelfde eenheidsworst als gewenst resultaat.
-de ontwikkeling van verreweg de meeste Finse kinderen gebeurt vanuit de ideologie dat zij een samenleving zullen voortzetten waarin de middenklasse het voor het zeggen heeft en een bestaan als ambtenaar het hoogst haalbare is. Deze ontwikkeling vindt plaats langs het traject: in het ziekenhuis geboren worden-kindercreche-middenschool-vervolgopleiding-autorijles-militaire dienstplicht-studie of beroepsopleiding-hypotheek afsluiten-werken totdat je die hypotheek hebt afbetaald.
Ik heb later mijn zoons nog op diezelfde school zien zitten. Hen is ook vooral het eten bijgebleven. Finnen eten op werk en school warm tussen de middag. Veel te vaak gaat het daarbij om aardappelpuree met een vingertje vlees, en altijd die salade van witte kool...
JoopFinland