25 november: Internationale protestdag tegen geweld tegen vrouwen

Op 25 november 1960 bezochten drie vrouwen in de Dominikaanse Republiek hun mannen die in de gevangenis zaten. Zij werden toen gegijzeld, verkracht en vermoord. Naar aanleiding van deze afschuwelijke misdaad werd in 1981, tijdens een feministische bijeenkomst in Bogota (Colombia), 25 november uitgeroepen tot internationale protestdag tegen geweld tegen vrouwen.

Sinds 1981 worden in Latijns Amerikaanse landen ieder jaar protestakties/ bijeenkomsten georganiseerd door vrouwenorganisaties. In 1988 werd door de regeringsonafhankelijke Filippijnse vrouwenorganisatie GABRIELA dit initiatief overgenomen. In Duitsland werden in 1988 in verschillende steden acties gehouden tegen vrouwenhandel en sextourisme, op 25 november. Dit jaar is tijdens de landelijke autonome vrouwenweek in Heemstede (in augustus) besloten om vrouwenhandel te kiezen als thema op 25 november 1991 in Nederland.

vrouwenhandel

Vrouwenhandel is een van de moderne vormen van slavernij en is een zeer sexe-specifieke vorm van geweld. Het gaat om sexueel en economisch misbruik in een afhankelijke situatie. Vrouwenhandel is het onder valse voorwendselen naar Nederland halen van vrouwen uit met name Derde Wereldlanden. In Nederland worden zij gedwongen om bijvoorbeeld in de prostitutie te werken.

Maar vrouwenhandel is niet alleen de handel ten bate van de prostitutie. Vrouwenhandel is ook handel ten bate van andere arbeidssectoren, zoals de handel in dienstmeisjes. Vrouwen worden eveneens verhandeld als huwelijkspartners. Bureaus die bemiddelen tussen vrouwen uit Derde Wereldlanden en westerse mannen floreren in Duitsland, Japan, Nederland en vele andere landen. Misleiding en uitbuiting van vrouwen en ronduit racistische praktijken vormen de kern van zulke malafide postorder huwelijken.

Er is ook sprake van vrouwenhandel wanneer een vrouw in eigen land als prostituee werkzaam is geweest en onder valse voorwendselen naar het Westen verhandeld wordt (bijvoorbeeld: "In een nederlands bordeel zul je veel meer geld verdienen onder betere omstandigheden", terwijl zij in werkelijkheid in miserabele omstandigheden onder dwang en uitbuiting komt te werken). Het is van belang om hierbij te benadrukken dat natuurlijk niet alle buitenlandse vrouwen die hier als prostituee of dienstmeisje werken, slachtoffer van vrouwenhandel zijn.

handel, de markt van vraag en aanbod

Een zeer belangrijk aspect van de handel in vrouwen is het financiële voordeel voor de handelaren. De vraag naar buitenlandse vrouwen wordt gecreëerd door een sexistische en racistische beeldvorming. In de meeste sex-advertenties, bijvoorbeeld, zijn 'exotisch' en 'slaafs' kernbegrippen voor buitenlandse vrouwen. 'Exotisch' wekt nieuwsgierigheid en verwachtingen. 'Slaafs' belooft onderdanigheid. Onder invloed van het sextourisme naar landen als Thailand en de Filipijnen is in West Europa de vraag naar buitenlandse vrouwen gestimuleerd. Het ronselen van vrouwen in Derde Wereldlanden is helaas niet moeilijk.

In deze landen van herkomst (Colombia, Dominikaanse Republiek, Chili, Ghana, Indonesie, Thailand, Filipijnen) is de economische en politieke situatie in het algemeen genomen zeer kwetsbaar en onstabiel. Sinds het koloniale tijdperk zijn deze landen afhankelijk gemaakt van westerse landen. De slechte en snel verslechterende situaties in Derde Wereldlanden zijn onder andere een gevolg van de zich opstapelende schulden. Schulden van arme aan rijke landen, omdat rijke landen hen via de Wereld Bank en het IMF allerlei kostbare 'ontwikkelingsstrategieën' opdringen. Er wordt alleen geld geleend (in plaats van teruggegeven) aan arme landen wanneer betreffend land doet wat het IMF of de Wereld Bank van hen eisen. Dat wil zeggen dat de bevolking hard moet werken, terwijl hetgeen zij hiermee verdienen naar het Westen stroomt. Van het geleende geld (waarover veel rente komt) worden vaak onzinnige projecten gefinancierd, waar enkel een elite van profiteert.

Het is begrijpelijk, ja zelfs vanzelfsprekend, om uit een land waar:

de lonen zeer laag zijn,

de gemaakte winsten wegvloeien naar het Westen,

(vakbonds-) organisaties verboden zijn,

weg te willen trekken, om te overleven en elders geld te verdienen voor je familie. Door deze situatie is het ronselen van vrouwen als 'handelswaar' niet moeilijk. Migratie is een strategie van vrouwen om hun eigen situatie te verbeteren.

Vrouwenhandel is een schending van het recht van vrouwen te beschikken over eigen lichaam en leven.

Vrouwenhandel is een schending van de rechten van de mens.

Vrouwenhandel is geen marginaal verschijnsel. Het vindt systematisch plaats, verspreid over de hele wereld.

Jaarlijks worden er honderden vrouwen door handelaren naar Nederland gehaald. Veel vrouwen hebben geen zelfstandige verblijfsvergunning en zijn volkomen afhankelijk van hun handelaren. Wanneer zij getrouwd zijn met een nederlander, hebben zij de eerste drie jaren van zo'n huwelijk geen zelfstandige verblijfsvergunning. Dus als zij binnen deze drie jaar hun man verlaten, moeten zij terug naar het land van herkomst of illegaal in Nederland verblijven.

Vrouwenhandel is een vorm van geweld die in onze eigen omgeving plaatsvindt. Het is van belang dat:

wij elkaar over vrouwenhandel informeren,

wanneer vrouwen ervoor gekozen hebben om uit de gedwongen situatie (proberen) te stappen, wij hen in hun keuze ondersteunen,

wij de nederlandse overheid aanvallen op haar restrictieve vreemdelingenbeleid en slap vervolgingsbeleid ten opzichte van de handelaren,

wij actie ondernemen tegen regering en bedrijven omdat zij mensen, met name in Derde Wereldlanden, uitbuiten ten behoeve van hun eigen belangen en de westerse economie.

Vrouwengroep 25 november

Hebben jullie, toen jullie voor vrouwenhandel als thema kozen, hieraan ook een discussie over prostitutie en pornografie verbonden?

Het thema vrouwenhandel kan nauwelijks los gezien worden van discussies over pornografie en prostitutie. De beeldvorming over vrouwen die door pornografie in stand wordt gehouden en die ook bij prostitutie sterk naar voren komt, is dezelfde beeldvorming die vrouwenhandel mogelijk maakt. Maar het is van belang te benadrukken dat de discussie over vrouwenhandel en prostitutie ingewikkeld is, dat beide onderwerpen veel overlappingen kennen maar niet op een hoop gegooid mogen worden zoals bijvoorbeeld in de wet gebeurt. Terwijl vrouwenhandel alleen onderdrukkend is, moet bij prostitutie nog een tweede aspect aan de orde komen, namelijk dat het net zo goed een baan is als alle anderen. De vraag is dan eerder of arbeid niet sowieso onderdrukkend is. In beroepen waar veel vrouwen werkzaam zijn verschilt de beeldvorming over vrouwen vaak niet van de beeldvorming die bij prostitutie bestaat.

Sexueel geweld wordt steeds meer een zaak van de rechtbanken en de overheid bemoeit zich er ook mee. Waarom is het belangrijk geweld tegen vrouwen specifiek als thema binnen de vrouwenstrijd te behouden?

Geweld tegen vrouwen is nog steeds iets dat veel aandacht moet krijgen in de vrouwenstrijd, want het wordt nog steeds niet erkend. De overheid heeft dan wel een postbus 51-spotje dat af en toe op televisie komt waar je bij de inhoud overigens ook vraagtekens kan zetten maar de subsidies voor de vrouwen hulpverlening worden steeds verder gekort. Hiermee wordt ontkend dat geweld tegen vrouwen een aparte benadering nodig heeft omdat het het gevolg is van een beeld van vrouwen dat algemeen heerst. Bovendien wordt de vrouwenhandel steeds georganiseerder. Je kan bij wijze van spreken een vrouw bij een postorderbedrijf bestellen en in Duitsland wordt er nu een rechtszaak gevoerd door een man die een vrouw gekocht had en vond dat hij een miskoop had gedaan. Opvang voor deze vrouwen is er maar heel weinig en wordt bemoeilijkt door de wetgeving: de handelaren worden nauwelijks gepakt terwijl de vrouwen het risico lopen op het vliegtuig te worden gezet, hoer zijn is immers geen erkend beroep.

Terwijl vrouwen hier gestimuleerd worden meer kinderen te krijgen in de strijd tegen de vergrijzing, is een voorwaarde voor ontwikkelingshulp erop gericht de bevolkingsgroei in de zogenaamde ontwikkelingslanden te verlagen en daarvoor worden vrouwen gedwongen gesteriliseerd, krijgen de prikpil en andere voorbehoedsmiddelen die in Europa verboden zijn. Deze vormen van geweld tegen vrouwen krijgen nog steeds nauwelijks aandacht en worden steeds georganiseerder en systematischer.

Wat kun je heel praktisch tegen vrouwenhandel doen?

Heel praktisch kan je de druk verhogen om de vrouwenhulpverlening in stand te houden en zelf opvangplaatsen en begeleiding voor vrouwen organiseren. We kunnen ook proberen heel direct de beeldvorming te veranderen door informatie en discussies en door bijvoorbeeld de reklame op bushokjes aan te pakken. We kunnen ook organisaties als de Rode Draad en de Stichting tegen Vrouwenhandel te steunen. Acties tegen vrouwenhandel, bijvoorbeeld tegen handelaren, zijn moeilijk te organiseren want ze zijn niet zonder gevaar voor de vrouwen zelf en ook niet altijd in hun belang.

Wat gebeurt er op 25 november in Nederland?

Er zijn nu drie informatie-avonden geweest. In de eerste hebben we geprobeerd vrouwenhandel te definiëren, de tweede ging over de achtergronden en de oorzaken zoals de schuldencrisis en in de derde hadden we aandacht voor het bestrijden van vrouwenhandel. Omdat we deze avonden al gehad hebben, kiezen we ervoor de aandacht te vestigen op het veranderen van beeldvorming. Vrouwenhandel is iets wat mogelijk gemaakt wordt en wordt in stand gehouden door een racistische en sexistische beeldvorming.