-
04 december 2010
Geloven
In case there is a creator and a plan, we are part of a cruel experiment in which we are declared ill and have the task to recover from that illness. In order to check if this is going to happen, there is a dictatorship in heaven, a kind of divine North Korea. I ask my opponent whether it is good for the world to stress our feelings of guilt and our fear of death?"
Vertaling: Ik ben ongeneeslijk ziek maar volgens Tony bestaat er een Goedheiligman aan wie ik een verlanglijst kan toesturen. Op deze manier maak je mij tot lijdend voorwerp in een wreed experiment. Wanneer je er van uitgaat dat Sinterklaas bestaat, geloof je ook dat hij je in een zak mee kan nemen naar Madrid, tenzij je je zoet gedraagt. Om erop toe te zien dat dit gebeurt, is er een neger bijgesleept, een soort omgekeerde Oom Tom. Ik vraag mijn opponent: is het goed voor de wereld om in te spelen op ons schuldgevoel en onze angst voor de roe en 'n juten zak?
"Tony tries to make peace on the very spot where monotheism was born. The Middle East should be an area full of beauty, love and peace. Instead it is a place of disgrace, tyrants and suffering, full of people killing each other in the name of old books, caves and relics."
Tony vergeet dat Spanje een voorportaal tot de hel is. Het land dat vanwege zijn schuldenlast in de nabije toekomst de Europese eenwording de kop zal kosten. 'n Gebied vol korruptie en vol mensen die omdat ze uit alle windrichtingen komen, elkaar het licht in de ogen niet gunnen.
"It is without any doubt people do terrible things in the name of religion. But it is as true that people do very good things, inspired by their religion. About half of health care in Africa is done by religious organisations. This saves milloins of lifes. So religion is not just poison. It stimulates to do good and restricts us from being selfish and bad. I admit that in a world without religion we perhaps might have got rid of religious fanatics but does that mean that fanaticism is gone? The desire for a world without religion is not new. The 20th century carries the scarfs of these kind of ideas. They gave us Hitler, Stalin and Pol Pot."
Het is ongetwijfeld waar dat mensen vreselijke angsten ondergaan op 5 december. Maar het is ook zeker waar dat mensen buitengewoon goede dingen doen, geïnspireerd door Sinterklaas. Ongeveer de helft van de jaarlijkse verkoop van chocola en speelgoed vindt plaats rond 5 december. Dat zorgt voor honderden banen. Dus de stelling dat Sint zuiver gif is, is niet houdbaar. Sinterklaas-vieren kan destructief zijn, maar ze kan ook een bron zijn van barmhartigheid. Zij stimuleert om goed te doen en beteugelt de neiging om zelfzuchtig en slecht te zijn. Ik geef toe dat in een wereld zonder Sinterklaas de angst voor het enkeltje Spanje misschien verdwenen zal zijn, maar is daarmee ook de angst an sich weg? Besef wel dat het verlangen naar een wereld zonder Spanje geenszins nieuw is. Dat streven leverde indertijd de Tachtigjarige Oorlog op en Weg met Spanje staat momenteel wegens de kredietcrisis hoog op het verlanglijstje van anti-EU-bewegingen.
"Tony calls for humanism uniting us all. But religious practice is not about unity. Religion in its original, monotheistic form has been exclusivism right down from the start. This is our God, the God who has solved a covenant with our tribe."
Tony sleept er nu het allesverbindend humanisme bij, maar daarmee heeft de Sintviering niets van doen. Sinterklaas is van begin af aan een uiting van exclusivisme. Van dit is onze Sint, de Sint die een overeenkomst is aangegaan met onze stam. De rest moet het doen met de Kerstman.
"Exclusivism does not belong to religion only. I am afraid it appears everywhere in life. True religion is about embracing those who are different."
Exclusivisme is niet alleen voorbehouden aan Sinterklaas. In Noord-Europa claimt iedereen de Kerstman. Ik ben bang dat het zich overal in het leven voordoet. De ware geest van 5 december gaat juist over het omarmen van hen die anders zijn.
"The liberation of Iraq met with fierce resistance from every Christian church. It wasn't the first time in history a weak Christian passivity was being preached against a fascist dictatorship."
Tony heeft godzijdank Irak bevrijd maar wat mij opviel, is dat de Sint keihard tegen die bevrijding was. Het was niet de eerste keer dat er werd geopperd Sint en Piet als slappe vredesduiven af te vaardigen naar een fascistische dictatuur!
"The liberation of Iraq was not about faith. If you are a religious person, that may help you as a person. But it doesn't give an answer on political issues. You don't go to church, turn yourself towards God and ask him whether the minimum wage should be 6,5 or 7 pounds next year. Even in the case of big decisions I have taken upon political issues, those decisions were based on politics. And that is how it should be. One may not agree with those decisions but I took them because I really believed them to be right."
De aanval op Irak heeft niets te maken met mijn geloof in Sinterklaas. Als je in de Sint gelooft, helpt je dat als mens. Het geeft geen antwoord op politieke vragen. Je zet toch niet je schoen om daarin antwoord te krijgen op de vraag of het minimumloon volgend jaar 6,5 of 7 pond is? Zelfs bij grote besluiten over oorlog en vrede die ik heb genomen, waren dat besluiten gebaseerd op politiek. En zo hoort het ook, en men mag het niet eens zijn met die besluiten, maar ze werden genomen omdat ik echt geloofde dat ze juist waren.
"Tony is right where he states that things will not automatically improve when religion disappears. Secondly: it is important that there is something beside reality: transcendency. Perhaps the thing we hear in some sorts of music. Without that we would only be primates. Religion is good where it has been caught in music and architecture. The question is how we can keep to this art in our emotions. For me transcendency is enough and I do not need superstition and the supernatural. If you want to be faithful to a God, do you want to pay the price for that by believing in the supernatural, miracles, angles and a life after death? By selling your mental freedom? You are better off if you do not do so."
De opmerking van Tony waarin ik me het meest kon vinden, was dat als Sinterklaas verdwijnt het niet automatisch beter wordt. Ten tweede: dat er iets buiten het materiële is, is een belangrijke zaak. Wat je zou kunnen noemen het transcendente. We moeten daarbij denken aan Sinterklaasversjes en de rijmelarij. Zonder die zouden we echt alleen maar kadootjes uitpakken zoals we dagelijks de post uitpakken. Vijf december doet het goed waar het is vastgelegd in muziek en gedichten. De vraag is hoe we datgene wat van waarde is in deze kunst kunnen vasthouden in onze emoties. Ik heb voldoende aan het transcendente en zie het los van bijgeloof en het bovennatuurlijke. Als je trouw wilt zweren aan een Goedheiligman, wil je daarvoor dan de prijs betalen door te geloven in de de dakbestijgende schimmel en andere wonderen en in 'n leven in angst? Dat is het opgeven van je mentale vrijheid. Je bent beter af als je dat niet doet.
"If you ask for my opponent's best argument I think Christopher is right where he says that many wrongs originating from religion have been caused by religious scriptures. If you are a Muslim and you believe that we have to live according to the rules of the 7th century, than you will end up in extreme viewpoints. Believers should be able to interprete scriptures in a way that they speak to people in the modern world."
Gevraagd naar het meest overtuigende argument van mijn opponent: dat is dat veel van het uit naam van de Sint begane kwaad voortkomt uit de gestalte van Zwart Piet. Als je gelooft dat we bang moeten zijn voor mensen met een donkere huidskleur dan eindig je met extreme standpunten.
(Uit de discussie over religie eind november tussen de tot het katholicisme bekeerde Tony Blair en de -aan kanker in 'n terminaal stadium lijdende- atheist, columnist en criticus Christopher Hitchens in het Canadese Toronto. Voor het avondje met de twee "superdebaters" werden op de zwarte markt kaarten verkocht voor enkele honderden euri's...)