‘Zonder het vrije botsen der meningen sterft het politieke leven af’ (vrij naar Rosa Luxemburg)

Een jaar lang is er door een groep mensen gewerkt aan het opzetten van een nieuw radikaal-links maandblad. Het nulnummer van Konfrontatie dat je nu in je handen hebt is het resultaat van dit werk. In het nu volgende stuk zullen we uitleggen, waarom we aan dit initiatief zijn begonnen en wat we ons bij het maandblad voorstellen.

Dit nulnummer wordt op beperkte schaal verspreid onder groepen en mensen, waarvan wij verwachten dat zij in het projekt geïnteresseerd zijn en er het politieke belang van inzien. De inhoud van dit nummer laat zien wat voor blad wij de komende jaren willen maken: zowel wat betreft de thema's die wij van belang vinden, de diskussies die gevoerd (moeten) worden als de manier van schrijven. Het nulnummer kan natuurlijk nooit volledig zijn. Zelfs nu we het al dikker hebben gemaakt dan het maandblad uiteindelijk wordt, hebben we moeten selekteren. Het gehele skala aan onderwerpen en diskussies die wij belangrijk vinden laat zich pas in de loop van de tijd ontvouwen.

We hopen dat dit nulnummer de aanleiding zal zijn voor veel groepen en mensen om ofwel praktisch mee te gaan werken, of om een steunabonnement te nemen. Hoe we dit voor ons zien leggen we verderop in dit artikel uit.

‘Wij’ zijn mensen die zich ‘radikaal-links’ of ook wel gewoon ‘links’ noemen, en die in diverse groepen ‘werken aan’, ‘streven naar’ of ‘strijden voor’ -opnieuw afhankelijk van het jargon dat we bezigen- een meer rechtvaardige en minder destruktieve maatschappij, vrij van onderdrukking en uitbuiting op basis van ongelijke bezitsverhoudingen, machtsongelijkheid, racisme, seksisme, etc. Voor een mooiere, meer leefbare wereld. ‘Wij’ zijn ervan overtuigd dat daarvoor fundamentele veranderingen nodig zijn.

Onderstaand stuk is het resultaat van de onderlinge diskussies die we de afgelopen maanden met elkaar hebben gevoerd. Tijdens die diskussies kwamen we vaak uit op verschillen in analyse, inschatting en toekomstperspektieven. Daarbij hebben we steeds voor ogen gehouden, dat die -en andere- diskussies nu juist in het blad zelf moeten worden gevoerd, en niet al van tevoren tot inperking of uitsluiting mochten leiden. Daarmee zou immers precies de opzet van het blad -breed en open- zijn gesneuveld. De tekst is dan ook geen staaltje van scherpslijperij, of een afgewerkt en eenduidig verhaal. Het blad zelf is niet meer dan een middel, waarmee we hopen dat in de toekomst wél nieuwe en duidelijker perspektieven voor Links tot stand komen.

‘Links’ in Nederland (en daarbuiten) bevindt zich in een diepe krisis. De wereld verandert in een ‘moordend’ tempo van aangezicht. Links beziet het, klaagt vele misstanden aan, maar weet de verontwaardiging daarover niet om te zetten in krachtige en strijdbare tegenbewegingen.

Om ons heen gaan de ontwikkelingen razendsnel. De politiek-ekonomische verhoudingen in Europa worden grondig geherstruktureerd: de krisis in de zogenaamde ‘Derde Wereld’ duurt onverminderd voort; nationale bevrijdingsbewegingen verliezen speelruimte; het reëel bestaande socialisme stort met veel geweld in; natuur en milieu worden op grote schaal vernietigd; de door de arbeidersbeweging verworven rechten worden langzaam afgebroken; hier en daar steekt het fascisme weer de kop op. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Hoewel velen waardevolle analyses hebben gemaakt van deze ontwikkelingen, heeft het ontbroken aan aansprekende antwoorden. Hoewel in veel analyses de samenhang van de verschillende (deel)problemen is benadrukt, bleef een perspektief achterwege op een geïntegreerde benadering ervan. De verschillende ‘oude’ en ‘nieuwe’ sociale bewegingen bleven in hun traditionele strijdperken aktief, de ‘linkse’ oppositie bleef versnipperd.

Met spijt moeten wij konstateren dat de meeste van de radikaallinkse bewegingen politiek en maatschappelijk geisoleerd zijn. We zijn er niet in geslaagd krachtige politieke bewegingen te vormen, of zelfs maar een samenhangend politiek perspektief te formuleren. Bovendien zijn de verschillende bewegingen versnipperd in talloze groepen en groepjes, vinden diskussies buiten de eigen kleine kring nauwelijks plaats, bestaat er slechts een minimum aan onderlinge kontakten, en is de politieke invloed minimaal. Wat, kortom, nodig is, is een diepgaande herbezinning op de analyses en strategieën van Links. Een open diskussie tussen alle groepen die zich daarbij betrokken voelen, zonder ontzag voor heilige huisjes.

onze geschiedenis

Tot begin jaren tachtig bestond er een relatief nauwe verwantschap tussen de sociale bewegingen en de toenmalige ‘klein-linkse’ partijen. Maar de sfeer in de samenleving veranderde, en de sociale bewegingen verloren veel van hun elan. Mede onder invloed van de teloorgang van veel sociale bewegingen, veranderde het perspektief van ‘klein-links’. Men bundelde de krachten in Groen Links, dat ideologisch dicht tegen de sociaal-democratie aanzit, en bijna alleen nog maar parlementair en bestuurlijk georiënteerd is.

De sociale bewegingen intussen, werden enerzijds ingekapseld, en anderzijds gemarginaliseerd. Al sinds de jaren zeventig zijn vele buiten-parlementaire groepen geïnstitutionaliseerd in relatief rijke organisaties met grote ledentallen danwel hoge overheidssubsidies, waarvan de institutionele eigenbelangen al gauw belangrijker werden dan de oorspronkelijke idealen, en die daardoor hun radikaliteit en oppositionele kwaliteit langzamerhand verloren of wegstopten.

De meer ‘radikale’ restanten van de nieuwe sociale bewegingen waaierden uiteen naar vele kanten, en vormden talloze aktiegroepen, komitees, autonome groepen, belangengroepen, onderzoekskollektieven etc. Op vele terreinen en nivo’s werd en wordt gestreden, maar de meeste aktiviteiten beperken zich tot deelgebieden, en zijn meer gericht tegen de uitwerkingen van het systeem dan tegen de drijvende krachten erachter. Een idee van onderlinge verbondenheid, van samen strijden, is steeds vaker uit het bewustzijn verdrongen.

We willen met dit alles niet zeggen, dat de strijd die de afgelopen jaren door de verschillende radikaal-linkse groepen is gevoerd, geen waarde zou hebben. Integendeel, voor velen is het een radikaliserende en politiserende periode geweest. Er zijn (deel)overwinningen geboekt, talloze strijdrvaringen opgedaan, vele konflikten zijn zichtbaar en tastbaar geworden, er is met wisselend sukses vorm gegeven aan de idealen waarvoor wordt gestreden, en er zijn een aantal interessante theorieën en analyses gemaakt. Dat is onze geschiedenis, waar we onderdeel van zijn en van waaruit we praten.

Tegelijkertijd realiseren we ons echter, dat de verschillende strategieën van Links op grenzen zijn gestoten, dat op een aantal punten het politieke perspektief is vastgelopen, en dat de onderlinge samenhang grotendeels verdwenen is. Volges ons kan Links zich in hetlicht van de huidige ontwikkelingen niet de ‘luxe’ veroorloven hier genogen mee te nemen en met vele groepjes langs elkaar heen te blijven leven, zich vastklampend aan het eigen gelijk, of te blijven hangen in oude opvattingen en rituelen, waarvan inmiddels duidelijk is geworden dat ze niet (meer) werken.

diskussie

We zien ons niet alleen gekonfronteerd met de ineenstorting van het ‘reëel bestaande socialisme’, maar meer nog met een krisis van de ideologie: een vrijwel ontbreken van fundamentele diskussies over wezenlijke vragen als: Hoe willen we de maatschappij fundamenteel anders vormgeven? En hoe kunnen we dat bereiken? Deze vragen willen we weer aan de orde stellen.

We zullen muren van onbegrip en onwil moeten slechten. We zullen kloven moeten overbruggen tussen verschillende groepen, tussen oude en nieuwe bewegingen, tussen radikale en meer gematigde aktivisten. We zullen verbanden moeten leggen tussen de verschillende strijdterreinen, ze gaan zien als stappen op de weg naar een gemeenschappelijk doel.

Tussen deze intentieverklaring en de mogelijke verwezenlijking ervan ligt een lange weg van diskussie, waarop we vele problemen en tegenstellingen tegen zullen komen. Inzet is, een gezamenlijk antwoord te vinden op de vragen die we ons stellen, een gezamenlijk perpektief te ontwikkelen.

Op alle vragen hebben we onze eigen, deels impliciete antwoorden, waarop we ons handelen baseren. Niemand heeft HET antwoord. Daar zijn we ook niet naar op zoek. We willen op de eerste plaats een inventarisatie maken van de ideeën en aktiviteiten van de diverse groepen. Een speurtocht naar verschillende politieke visies, naar wat ons verbindt, en hoe we dat in een offensieve kracht kunnen omsmeden. Waarbij we de verschillende posities die worden ingenomen uiteraard respekteren.

We willen open diskussies over fundamentele politieke kwesties. Er bestaan veel scheidslijnen en tegenstellingen binnen de linkse politiek: over de analyse van tegenstellingen in de maatschappij en hoe die zich tot elkaar verhouden, over de mate en manier van organisatie, over het aangaan van bondgenootschappen, over machtsvorming, strategieën, strijdvormen … en woordkeuze, niet te vergeten. Net zo min als het zinnig is die verschillen te ontkennen of ze onder één grote noemer weg te moffelen, is het zinnig ze op te vatten als evenveel onmogelijkheden van samenwerking.

Om dergelijke diskussies breed te voeren, om onderlinge scheidslijnen te slechten en nieuwe wegen te vinden die een perspektief op handelen bieden, is er – naast het besef van de noodzakelijkheid ervan en de wil ertoe – ook een plek nodig waar de diskussie gevoerd wordt. Die plek wil Konfrontatie zijn.

een nieuw blad

We kiezen voor het oprichten van een nieuw blad omdat de bestaande bladen een dergelijke funktie niet vervullen. De meeste bladen zijn ofwel specialistisch, en/of op een kleine kring van mensen gericht, ofwel gaan een fundamentele diskussie uit de weg. Wij willen de verschillende terreinen, groepen en benaderingen met elkaar konfronteren, en verbanden leggen.

Een kwalitatieve verbetering van verzet is daarbij een algemeen doel. Konfrontatie streeft ernaar helder te schrijven, onderwerpen van verschilende kanten te benaderen, ze in hun historische en maatschappelijke kontekst te plaatsen, en in verband mte brengen met relevante ontwikkelingen. Profiterend van de kennis en ervaringen van anderen, zullen we beter in staat zijn goede keuzes te maken en daardoor een effektief verzet te ontwikkelen.

Behalve voor diskussie- en achtergrondartikelen zullen we plaats inruimen voor kommentaren op aktuele zaken, berichtgeving over akties en aktiviteiten: kortom, om onze visie te geven op wat er om ons heen gebeurt. We zien dat als een konkrete vorm van politieke aktie.

We zijn ons ervan bewust dat een blad op zich maar beperkte mogelijkheden heeft. Het blad is dan ook geen doel maar een middel, en kan in de huidige situatie funktioneren als eerste aanzet tot het opengooien van vastgelopen verhoudingen. Het is voor ons geen vrijblijvende diskussie; een handelend bewustzijn zal (verder) ontwikkeld moeten worden, en er zullen politieke en organisatorische konsekwenties uit de diskussies getrokken moeten worden.

Van belang daarbij is dat er een aktieve betrokkenheid ontstaat bij Konfrontatie van diverse groepen en individuen. Dat belang ligt op een aantal vlakken: om meerdere groepen de verantwoordelijkheid voor de inhoud te laten dragen; om mede daardoor de breedte en openhyeid van Konfrontatie te garanderen; om het geheel aan kontakten, ervaringen, informatie, kennis en ideeën die de linkse beweging rijk is aan te kunnen boren; om met de praktijk verbonden te blijven; en om direkt en konkreet vorm te geven aan de samenwerking waarvoor we pleiten.

Konfrontatie zal op deze wijze moeten voldoen aan de noodzaak tot konfronterende diskussies, die het mogelijk moeten maken gezamenlijk te werken aan een nieuw links perspektief. Geen dwangmatige eenheid, maar meer begrip voor waar iedereen mee bezig is en meer samenhang tussen de verschillende groepen.

Met onze bewuste keuze voor een maandblad met veel diepte- en achtergrond-artikelen gaan we ook in tegen de algemeen waar te nemen tendens tot ‘ver-clipping’ van de media en de fixatie op trends. We willen ons niet laten meeslepen door een buiten ons om gekreëerde aktualiteit. We willen weer meer inhoud geven, omdat we van mening zijn dat we alleen grip kunnen houden op de werkelijkheid als we weten wat er gebeurt. Harde feiten en een duidelijke politieke visie zijn onderdeel van het antwoord op het vermeende gelijk van rechts.

Wat ons dus voor ogen staat is een radikaal links kwaliteitsblad, dat door een kombinatie van goede achtergrondstukken en diskussieartikelen onze kennis en inzichten vergroot, dat inspireert en de verschillen en overenkomsten van de uiteenlopende politieke visies verduidelijkt. Om onderling vertrouwen en samenwerking te bevorderen, en zo tot een bredere en strijdvaardiger linkse beweging te komen.

Kritisch, open, maar zonder de geringste twijfel over war onze betrokkenheid en solidariteit liggen.

de inhoud

Dit nulnummer geeft al een indruk van hoe Konfrontatie eruit zal zien, en hoe we in de toekomst wilen gaan werken. We zullen een en ander nog wat nader toelichten.

Kritische achtergrondartikelen en diskussiestukken zullen de twee hoofdbestanddelen van het blad zijn. De keuze van onderwerpen wordt bepaald door politieke noodzaak, aktualiteit en (uitgesproken) behoefte van lezers/lezeressen en andere betrokkenen.

De achtergrondartikelen zullen over een breed skala aan onderwerpen gaan. Terugkerende onderwerpen zullen bijvoorbeeld zijn: de politiek-ekonomische herstrukturering (Europa ‘92, flexibiliswering van de arbeids- en produktieverhoudingen, etc.); de invoering van en het verzet tegen nieuwe technologieën (informatie-, genen- en biotechnologie); ontwikkelingen in de internationale solidariteit. Belangrijk vinden we, in meer algemene termen, onderzoek en diskussie over kapitalistische, patriarchale en racistische vormen van uitbuiting en onderdrukking, en hun onderlinge samenhang. De artikelen in dit nummer over Philips, over voogdij/incestzaken in de Verenigde Staten en over de Sovjet Unie vallen onder deze noemer.

Het tweede hoofdbestanddeel, zoals gezegd, wordt gevormd door bijdragen aan de linkse diskussie. We willen diskussie stimuleren en uitdiepen over ideologische antwoorden op de sociaal-demokratie en de demokratie-mythe; over strategie en organisatie. Dat kunnen bijdragen van groepen of organisaties, of bijvoorbeeld interviews zijn (in dit nummer bijvoorbeeld het interview met Ralf Reinders). Deze stukken moeten een bijdrage zijn aan de volgens ons noodzakelijke politieke, ideologische en strategische ontwikkeling van Links in Nederland en elders. Het kunnen theoretische stukken zijn, of meer konkrete, praktijk-gerichte stukken. Artikelen dus waarin wordt geschreven over het verloop of de noodzaak van akties en aktiviteiten van groepen en over wat we ermee willen bereiken met Links, internationaal en in eigen land (zie de Ronde-Tafel-Diskussie over de strijd rond uitkeringen en het stuk over de schone kleren kampagne).

Naast deze twee delen willen we in het blad ook ruimte maken voor kulturele ontwikkelingen (zie de stukken over theater en seksisme). Bij de aandacht voor kultuur en kulturele ontwikkelingen zijn we vooral geinteresseerd in de politieke kanten ervan. Daarbij staat niet de aktualiteit voorop maar juist de inhoudelijke kant, al is het natuurlijk mooi meegenomen als die twee samenvallen.

Tenslotte zal er nog een ingezonden brievenrubriek komen, waarin mensen kunnen ingaan op lopende diskussies (logischerwijze is deze rubriek in het nulnumer niet terug te vinden).

Om een goede kwaliteit te krijgen van de artikelen vinden wij het van groot belang om aktief samen te werken met groepen of mensen, die gespecialiseerd zijn in een thema en schrijven op basis van onderzoek en dokumentatie. Om dezelfde reden willen we ook aktief gaan samenwerken met ee aantal buitenlandse bladen, en artikelen die ook voor ons van belang zijn overnemen. In het nulnummer zijn bijvoorbeeld artikelen uit AK en Schwarzer Faden opgenomen. Een tweede reden voor de samenwerking is gelegen in de noodzaak voor Links om binnen een verenigd Europa meer met elkaar samen te werken.

Bij de vraag of het zal lukken om Konfrontatie echt van de grond te krijgen staat voor ons de samenwerking met deze groepen centraal. Dat is een belangrijke voorwaarde voor het slagen ervan.

de organisatie

We willen Konfrontatie maandelijks gaan uitbrengen op dit formaat en een vaste dikte van 32 pagina’s. We streven ernaar om een verkochte oplage van ongeveer 3000 exemplaren te krijgen, waarbij we ons hoofdzakelijk richten op mensen die aktief zijn en wat meer willen weten. De verspreiding willen we zo breed mogelijk aanpakken door naast de linkse boekhandels ook zoveel mogelijk de losse verkoop via kiosken e.d. te bevorderen. Konfrontatie zal tenslotte elf keer per jaar verschijnen – in de zomer lassen we een zomerstop van één maand in.

De voorlopige praktijk van Konfrontatie zal zijn dat het gemaakt zal worden door part-time medewerkers/sters. Dat stelt hoge eisen aan de organisatie.

We zullen werken met een vaste redaktie van ongeveer 20 à 25 mensen en daarnaast hopen we op de bijdragen van een groot aantal freelance medewerkers/sters. Binnen de redaktie krijgen vertegenwoordigers/sters van de belangrijkste thema-groepen een eigen plaats. Op die manier willen we ervoor zorgen dat deze onderwerpen de aandacht krijgen die ze nodig hebben. Bij de samenstelling van het blad zal de redaktie zelf een grote inbreng hebben.

Naast de redaktie komt er een redaktieraad. Deze redaktieraad krijgt een dubbele funktie. Enerzijds zal de redaktieraad de feitelijke verantwoordelijkheid hebben voor het blad op juridisch en financieel gebied. Anderzijds moeten in de redaktieraad mensen gaan zitten die zich ook in willen zetten voor de inhoudelijke kwaliteit van Konfrontatie. Het moet een plaats worden waar samen met de redaktie wordt bekeken of het blad beantwoordt aan de doelstellingen die we ermee hebben. Dat zal betekenen dat er meer wordt gesproken over inhoud en richting van het maandblad in algemene zin, dan over elke afzonderlijke alinea die wordt afgedrukt. Voor dat laatste blijven degenen die het geschreven hebben verantwoordelijk.

We zoeken dus mensen en groepen, die plaats willen nemen in de redaktie of in de redaktieraad. Een groot aantal groepen en mensen hebben we hiervoor al rechtstreeks benaderd, maar uiteraard kunnen belangstellenden hiervoor nog kontakt opnemen met de voorbereidingsgroep.

Daarnaast moedigen we lezers en lezeressen aan om plaatselijke ‘lezersgroepen’ op te zetten, waar artikelen uitgespit en bekritiseerd kunnen worden, of die zelf artikelen kunenn schrijven. Een gezonde polemiek zal de basis van het blad verstevigen en het werk van redaktie en redaktieraad een stuk plezieriger maken.

de financiën

Een apart verhaal is de financiering van Konfrontatie. Het opzetten ervan zal veel geld kosten en in het begin zullen met name de opstartkosten hoog zijn. Een deel van deze kosten proberen we via subsidies te dekken, maar het zal duidelijk zijn dat de inkomsten uiteindelijk zullen moeten binnenkomen uit abonnementen en losse verkoop.

Om het blad professioneel op te kunnen zetten en ook nog rendabel te krijgen zal er in het eerste jaar een verkochte oplage van tenminste 2000 per nummer nodig zijn en dat zal waarschijnlijk niet in één keer lukken. Het is daarom belangrijk dat we in staat zijn om in ieder geval de eerste maanden te overbruggen. We vragen daarom mensen om een steunabonnement te nemen en daarmee een bijdrage te leveren aan de voor-financiering.

We streven naar een verkoopprijs van 5 gulden per nummer. Een jaarabonnement zou dan 55 gulden kosten. Als je een steunabonnement, 100 gulden voor individuen en 150 gulden voor groepen (meer of minder mag ook), neemtkrijg je automatisch een jaarabonnement. We streven ernaar om binnen drie maanden, dus op 1 juni, een bedrag binnen te hebben van 30.000 gulden. We doen een dringend beroep op iedereen die het projekt steunt en politiek belangrijk vindt, om een steunabonnement te nemen. Of in ieder geval een gewoon abonnement. Weliswaar besluiten we pas na 23 maart of we de krant echt zullen gaan maken, maar we vragen toch aan iedereen om zo snel mogelijk geld over te maken of schriftelijk een toezegging te doen. Wij krijgen daardoor een indruk of het lukt om voldoende geld bijelkaar te krijgen. En mochten mensen geld hebben overgemaakt zonder dat het projekt doorgaat, dan storten wij dit geld uiteraard weer terug.

23 maart: diskussiedag

Op zaterdag 23 maart organiseren we een diskussiedag over de toekomst van radikaal-links, over de mogelijkheden en de noodzaak van samenwerking en een algemene diskussie over de politieke doelen van Links. Groepen die wij uitgenodigd hebben krijgen het programma van deze diskussiedag apart toegestuurd. Belangstellenden die ook willen komen kunnen het programma aanvragen bij het sekretariaat.

Het definitieve besluit tot oprichting zal na en naar aanleiding van deze diskussiedag genomen worden op een aparte oprichtingsvergadering.

Om een groot en professioneel blad te meken, dat beantwoordt aan de doelstellingen zoals hierboven verwoord, hebben we de hulp en medewerking van vele mensen en groepen nodig. De huidige voorbereidingsgroep heeft er hard aan getrokken, het laatste zetje zal door anderen moeten worden gegeven.

De nu volgende bladzijden laten zien wat we nu precies willen gaan maken. We hopen op positieve reakties.