Conditio sine qua non - reactie op Willem Bos

Wat kan ik anders zeggen dan dat we het fundamenteel gezien volledig met elkaar eens zijn. Ik kan niet anders dan jouw stuk volledig onderschrijven. De analyse van de situatie van de staat waarin de wereld verkeert is juist. Met name het laatste deel van je betoog bevalt me. Dus daar waar je een opsomming geeft van al die dingen die we als ‘wereldbevolking’ niet meer moeten of zouden moeten accepteren. Ik raad iedereen aan dit gedeelte nog een keer te lezen. Alleen al omdat ieder punt een punt van concrete politieke strijd kan vormen. In feite heb je al deze punten samengevat in de volgende woorden:

“Om in de korte tijd die nog beschikbaar is het gebruik van fossiele brandstof af te bouwen zijn zeer ingrijpende veranderingen nodig. Niet alleen in het transport, maar ook in de productie, de landbouw, de consumptie, kortom in onze hele manier van leven en dus in de hele manier waarop de maatschappij georganiseerd is. “

Dat is me nogal wat. Uit vorige stukken weet ik dat je dit wil samenvatten met de term: omverwerping van het kapitalisme. En dan moet het ook nog ‘in korte tijd’. Nogmaals: we zijn het fundamenteel met elkaar eens, maar ergens lopen onze ‘verwachtingen’ uiteen. En het punt waar dat gebeurt is “in korte tijd”. Het gaat dus inderdaad over zoiets als ‘strategie’.

Het lijkt allemaal zo logisch en de lezers en schrijvers van Konfrontatie zijn het er ook allemaal mee eens: we moeten de deeldemocratie waarin wij leven niet meer zomaar blijven accepteren, we moeten de macht van de multinationals breken, we moeten ze niet meer de wereld laten regelen naar hun inzichten, we moeten de productieketens openbreken en niet meer toelaten dat bedrijven gebruik maken van hongerlonen ten gunste van hun eigen winsten, de ‘noord-zuid’-verhoudingen moeten naar gelijkwaardigheid.

Maar Willem, hoe lang zijn we daar nu niet al mee bezig? Verwachten we nu werkelijk nog dat deze veranderingen zullen plaatsvinden, en dan ook nog ‘op korte termijn’? De lezers van en schrijvers in Konfrontatie zijn zeer geschoold en bedreven in het uit elkaar rafelen en opnoemen van de tekortkomingen van ons kapitalistische systeem. Als het aan ‘ons’ zou liggen zouden we morgen al kunnen beginnen. Maar geldt dat ook voor de andere 90 % van de bevolking, als die te horen krijgt dat “onze hele manier van leven” veranderd moet worden, dat ‘zowel het transport als de productie als de consumptie en dus de hele organisatie’ veranderd moet worden? Als het ‘ons’ als ‘konfrontatie-mensen’ al tientallen jaren niet gelukt is ook maar een steek verder te komen, omdat we niet precies weten hoe die mobilisatie voor elkaar te krijgen, hoe zouden dan alle andere mensen er van overtuigd moeten raken dat verandering MOGELIJK is? En wel bij zoiets immens en groots als de omverwerping van het kapitalisme. Dat is voor de meeste mensen een ‘ver van mijn bed show’. Dus blijven hameren met doodgeslagen dogma’s als ‘weg met het kapitalisme’, dat schiet op de een of andere manier niet op (denk ik, vrees ik, en vandaar ook mijn aversie tegen het gebruik van de categorie ‘kapitalisme’ als strijd-categorie).

Bestaat er daarentegen een ‘dicht bij mijn bed show? Dus het soort show waarbij mensen zeggen dat ze wel degelijk invloed uit kunnen oefenen op de gang van zaken in de wereld, en dat ze daar ook toe bereid zouden zijn? Ja, dat is de milieu-crisis. Dat is een crisis die ons allemaal aan gaat en die juist vanwege dàt aspect ‘revolutionaire’ potentie heeft.

Mijn stuk wil op naïeve wijze (ik geef het toe) maar één ding laten zien, en dat dus aan de hand van foto’s van smog-vrije steden: dat wij ‘als bevolking’ MACHT hebben als we dat willen. Dus: ‘Als onze machtige arm het wil, ligt heel het raderwerk stil’.

Ik ging er van uit dat iedereen op de hele wereld die deze foto’s heeft gezien ERGENS in zijn of haar onderbewustzijn deze boodschap ook opgevangen heeft. Dat we heel even, als in een fata morgana, deel hebben uitgemaakt van een korte sterke verandering, bewerkstelligd dus door het gedrag van ieder mens afzonderlijk en tegelijk van iedereen samen. Dat vind ik HOOPVOL.. Hoop geven is: WE CAN….:)

‘Theoretisch’ gesproken: ik denk dat alleen met het besef, het inzicht en vooral ook het gevoel dat je als mens MACHT HéBT, je pas kunt beginnen aan VERANDERING. Het psychologische gevoel van MOGELIJKHEID is een conditio sine qua non voor het begin van iedere verandering. Vandaar mijn hartstochtelijke pleidooi voor ‘individuele verantwoordelijkheid’. Alleen als je jezelf erbij betrekt, liefst miljoenen mensen tegelijk, heeft verandering kans van slagen. Met een vlijmscherp anti-kapitalisme verhaal kom je er niet. Die smogvrije steden hebben ons laten zien dat met ander gedrag verandering mogelijk is (en dit is natuurlijk geen pleidooi voor een lockdown)

“In korte tijd” is dus een mobilisatie-criterium. Het gaat om mobilisatie en dat doe je door mensen op hun ‘macht’ te wijzen, op hun mogelijkheden daadwerkelijk iets in de hand te hebben om iets te veranderen. Zoek de graal. Ik dacht hem even gevonden te hebben totdat ik begreep dat eerst het kapitalisme omver moest….:) Maar hier valt over te discussieren: wat is mobilisatie, hoe betrek je mensen en hoe kunnen ze hun eigen macht zien. De Gilets Jaunes?

Bender