1 Mei

Het zijn verwarrende tijden. Wat moet ik bijvoorbeeld met zo'n berichtje in de krant dat VNO-voorzitter Wientjes eigenlijk vindt dat de vrije markt tè liberaal is geworden. “Wij als VNO-NCW zijn natuurlijk van de liberale markteconomie, maar we moeten toch kritisch kijken naar de vermindering van de beschermingsmaatregelen die bedrijven kunnen inzetten tegen eventuele ongewenste overnames,'' zei voorzitter Wientjes.
Het VNO die oproept tot meer beschermingsmaatregels in de te vrije markt als reactie op de overnamediscussie van ABN-AMRO. Het moet niet veel gekker worden.

Verwarrende tijden dus. Op wie zou ik bijvoorbeeld straks stemmen, vraag ik me wel eens af, als ik in Frankrijk zou wonen: op Sarkozy of op Royal? OK, liefst op geen van beiden, maar zo simpel is het niet aangezien links in Frankrijk te weinig voorstelt en ja, natuurlijk willen we dan zeker Sarkozy niet, maar waarom zou ik dan wel op Ségolène Royal, de 'socialistische' kandidate moeten stemmen? Want wat is daar nou socialistisch aan?

Je probeert je wat te oriënteren en leest verwarrende teksten. De NRC kopte vorige week bijvoorbeeld: “Met Royal heeft EU een groot probleem.” Een opmerkelijke kop. Niet dat Royal namelijk heel erg anti-EU is, ze is volgens mij eerder vòòr een sterker Europa maar ze wil eisen gaan stellen die een aantal andere EU-landen, zoals zeker Nederland, vermoedelijk niet  zo op prijs zullen stellen. Ze wil bijvoorbeeld de bevoegdheden van de Centrale Bank gaan uitbreiden naar de economie en het werkgelegenheidsbeleid, wat nu nog strikt nationaal terrein is. En ze wil een soort economische regering die het eurogebied bestuurt. Daarnaast wil ze een nieuw Europees verdrag weer opnieuw middels een referendum voorleggen aan de Franse bevolking.  Op het referendum na maatregelen die grote delen links Nederland, zoals de SP, niet erg zullen waarderen vrees ik, want we zijn hier niet zo voor een sterker Europa. In het andere 'nee'-land wordt er binnen linkse kringen echter wat anders naar Europa gekeken dan hier.

Het is daarom wel de moeite waard om op een dag als 1 mei je gedachten weer eens te laten gaan over een belangrijk links principe: het ‘internationalisme’ als tegenhanger van de nationalistische protectionistische opvattingen die in deze benauwde periode steeds meer aan invloed winnen binnen het hele politieke spectrum in Nederland. Ook binnen links.

Veel linkse mensen ondersteunen de acties tegen de EU in het (automatische) verlengde van het antiglobalisme. Ik snap het wel, maar ik heb er toch ook altijd veel moeite mee omdat er vaak een duidelijke visie aan ontbreekt. Ik ben in principe namelijk niet tegen een Europa. Ik herinner me de harde discussies toen we in '89 in Den Haag vanuit autonome hoek een vierdaags actieweekend tegen Europa organiseerden. De centrale leus werd uiteindelijk: “tegen het Europa van het kapitaal”. De toevoeging 'van het kapitaal werd als essentieel gezien om het onderscheid aan te geven dat we met radicaal-links niet per definitie tegen elk Europa waren.

Terecht werd deze leus recentelijk in maart ook in Berlijn gevoerd tijdens de viering van 50 jaar Europese Unie, want links hoort in de kern toch te steunen op een internationalistisch uitgangspunt, op een internationale samenwerking in een strijd voor gelijke rechten. Of om Toni Negri te citeren: ik ben absoluut geen "No-global". Het wezen van de natiestaat heeft het nu echt afgedaan, en alle tegenstrategieën die gebaseerd zijn op het verdedigen en instand houden van het 'lokale' zijn hopeloos achterhaald.” Treffender kan ik het zelf niet  formuleren.

En als ik nu de insteek van Ségolène Royal goed snap kiest zij niet alleen voor een sterker Europa, maar ook voor een socialer Europa. Mijn stem zou ze dus krijgen. En waar nu zelfs in ondernemerskringen het benul begint door te dringen dat de  neoliberale 'vrije markt' niet zaligmakend is, ontstaat er misschien in Nederland een opening voor een minder neoliberaal en paradoxaal genoeg tegelijk ook protectionistisch beleid. En ontstaat er voor links wellicht ook wat meer denkruimte om niet alleen maar  tègen Europa te zijn, maar te denken en te werken aan een andere mogelijke, globale en sociale wereld. Dat is waar 1 mei voor stond en zou moeten staan.

Makkers, ten laatste male,

Tot den strijd ons geschaard,

en D'Internationale

Zal morgen heersen op aard.