Sleuren naar Schiphol

Hallo lieve meisjes en jongens van de rebellerende klimaatjeugd! Nog even gapen en dan is kerstfeest weer achter de rug en kunnen we naar ons eigen feestje. Op Schiphol, zaterdagmiddag. Verzamelen op het plein voor de hoofdingang en dan weer naar Plaza. Net als laatst, inderdaad. Retourtje Schiphol is onze actie dan ook gedoopt…

En, heeft het bij jullie geknetterd tijdens de kerstdis? Het dagblad Trouw had de primeur maar de andere hoofdstroommedia bleven niet achter: hoe de klimaatdiscussie menig gezellig samenzijn dreigt te verstoren. Compleet met aanwijzingen door zo’n computergestoorde yogadeskundige over hoe om te gaan met ‘die aardige maar klimaatsceptische oom’, en die belhamel uit jullie leeftijdscategorie die ‘te bekerend’ zou zijn. Het ontbrak er nog aan dat ze een ep over het onderwerp in de aanbieding hadden, vol mindfullness en met leuke reclames tussendoor van Google, de IG Farben van onze tijd… *

Zo zou de klimaatstrijd zijn geworden tot wat ’de oorlog’ was in de jaren zestig en ‘de kruisraket’ in de jaren tachtig. Een splijtzwam. Geen algemeen gevoeld, urgent en tot ingrijpen dwingend gevaar. Niet een zaak van leven of dood maar een woordenspel waarin de ene helft verontwaardigd de lippen mag tuiten als ze de term ‘polarisatie’ uitspreekt, en de andere helft er het zwijgen toe moet doen. Jullie hebt het alleen van horen zeggen, maar op het hoogtepunt van de kernbewapeningswedloop had je dus als tegenstander van de kruisraket te maken met lui die riepen: Liever een kruisraket in mijn tuin dan een Rus in mijn keuken. Uitgeluld was je…

Aan de kerstdis moest het dus gaan over de muziek van Freddy Mercury en Bennie Jolink en over wel of geen vuurwerk met Oudjaar. En vooral over ‘verbinding’. Daarvoor had de hoofdstroom twee paljasen ingehuurd, Dikke Willem en haar van Halsema. Dikke Willem kweet zich van zijn taak zoals hij altijd zijn broek aantrekt. Het is altijd nieuw en een worsteling voor de kerel, voorlezen van een monitor ergens verderop op die parkeerplaats en dan die kolenschoppen van handen ergens laten. Halsema was op de radio want die ziet er tegenwoordig uit alsof ze een flink drankprobleem heeft ontwikkeld. Ze hadden het over hetzelfde. Over niks dus…

Ik vermijd aan het eind van elk jaar elke verbinding. Ik kijk en luister niet naar de toespraken die op ons los worden gelaten en reageer niet op de foto’s die de familje rondstuurt over hun gezellig samenzijn. Ik heb uiensoep voor een week naast me staan en lees De Avonden. Het beste Nederlandstalige boek, van de beste schrijver die we hebben, Gerard Reve. Reve had ballen. Hij schreef al over homo’s toen die nog met hun kwaal naar de huisarts werden gestuurd. En hij beschreef het communistische milieu waarin hij werd geboren op een manier waarvoor je toen in Rusland dertig jaar strafkamp kreeg...

De Avonden gaat over de laatste tien dagen van een jaar pal na de oorlog. Dagen dus die in het teken staan van kerst en oud en nieuw en ook die oorlog. Zou je denken. Mooi niet dus in dat boek. Met bijna geen woord rept Reve over die zaken. De Avonden is decennialang het enige boek van na 1945 dat niet over de oorlog gaat. Het is in het verhaal van Reve alsof die oorlog nooit plaatsgevonden heeft. Alsof er altijd alleen maar de alledaagse sleur, doffe berusting en barre eenzaamheid hebben bestaan die de hoofdpersoon ziet en voelt. En misschien is dat ook wel waaruit oorlog ontstaat…

Lees het, zou ik zeggen, en doe je tegoed aan een goeie soep. Tot zaterdag, tussen het rondreizend volk. Trek kleren aan waaraan je niet makkelijk weg te slepen bent. Want we weten van de vorige keer dat ons verhaal op een andere ontvangst mag rekenen dan dat van de Willempies, Femkes, boeren en bouwvakkers. Maar al is de marechaussee nog zo fel, de urgentie achterhaalt ook haar wel: ik hoorde vanochtend om half vijf een merel zijn hoogste lied zingen…

* IG Farben was de belangrijkste multinational die steun aan Hitler ging verlenen. In ons landje werd het concern vertegenwoordigd door Bernard von Lippe Biesterfeld, die eerst de oma van Dikke Willem huwde en in de oorlog vanuit Engeland het verzet in ons land infiltreerde.

JoopFinland