Good Governance

Dat is inderdaad een goed idee. We laten autobezitters stemmen over nieuwe belastingmaatregelen voor auto's. Dan laten we voortaan de bankiers beslissen over de crisismaatregelen en de militairen over komende oorlogsoperaties. O, wacht dat gebeurt allemaal ook al. De wereld is, om Galeano te citeren, definitief op z'n kop gezet. De pessimisten onder ons zeggen dat dat altijd al zo was, en als die gelijk hebben, zit er in ieder geval geen verbetering in, niet hier in ieder geval, in dit natte stukje delta in Noord-Europa. 

Wie die stelling bewezen wil zien, kan een kijkje gaan nemen in het stadsarchief in Amsterdam, alwaar de tentoonstelling '400 jaar kapitaal' te bezichtigen is. Je kunt daar het allereerste aandeel ter wereld zien, dat in 1602 bij de oprichting van de VOC uitgevaardigd werd. En nog 400 jaar andere 'financiële innovaties'. Weinig oog is er voor de tegenkrachten, die ook ontstonden maar dus niet of nauwelijks zichtbaar gemaakt worden (en misschien feitelijk ook buiten het kader van de tentoonstelling vallen). Wel is er een eerste druk van Multatuli's Max Havelaar te zien, zonder veel uitleg. Onvermeld blijft dat Multatuli schreef over de daden van de Nederlandse Handelsmaatschappij die kantoor hield in precies hetzelfde gebouw waar nu het stadsarchief en de tentoonstelling onderdak hebben. Een van de meest opzienbarende historische draden is daarbij dat deze NHM opgezet werd (door Koning Willem I ergens begin 1800) uit de erfenis van de VOC en uiteindelijk uitmondde in de ABN (en dus ABN-AMRO) die tot voor kort nog in dat gebouw zat. 

Multatuli werd afgelopen jaar wel herdacht omdat zijn Max Havelaar 150 jaar oud was. Links Nederland heeft daar weinig mee gedaan. Toevallig was ik net een boekje aan het lezen met een bloemlezing uit zijn werk, dat Domela Nieuwenhuis in 1907 had uitgebracht om zijn achterban te wijzen op de waarde van Multatuli's werk. Als je dat nu leest, honderd jaar later, valt op hoe modern en treffend de teksten en de onderwerpen nog steeds zijn. Hij gaat zelfs dan al tekeer tegen 'kopyrecht'. En hij is enorm grappig en heeft een hekel aan politici, van elke kleur eigenlijk. Multatuli zou de waanzin van Camiel Martinus Petrus Stephanus Eurlings en de zijnen met veel plezier literair afslachten. Maar dat is er dan toch veranderd, dat commentatoren van zijn kaliber invloed hadden en politieke bewegingen konden inspireren. Nu kunnen we alleen maar hopen dat dit soort 'beleid' onder zijn eigen gekkigheid bezwijkt, en is de enige commentator met invloed De Telegraaf.