Skip to main content
  • 10 augustus 2007

Afbraak

Hans de Bruin

Op het jeugdjournaal konden we van de week horen dat veel jeugdige vakantiewerkers tegenwoordig baantjes hebben met nulurencontracten. Lage lonen, lange dagen en vaak geen loonstrookjes. Leve de wetgeving over de flexbanen die de nulurencontracten mogelijk heeft gemaakt.

Flexibilisering en globalisering zijn al geruime tijd dè trefwoorden van de kapitalistische economie. Flexibiliseren moèt en ach flexibiliseren willen we toch  allemaal wel. Korter werken, deeltijdbanen en vooral voor jezelf beginnen, dat is helemaal in. Vrijheid, blijheid. En dat doen we dus enthousiast met z'n allen.
Waren er vorig jaar nog 832.000 zelfstandigen, nu zijn dat er al 906.000.  Hoofdeconoom Michiel Vergeer van het CBS noemt deze stijging ronduit spectaculair. Volgens Vergeer heeft de groei van het aantal zelfstandigen met name in een aantal branches plaatsgevonden: in de bouw, de industrie, de transportsector en in de financiële dienstverlening. In 2006 waren  er in de bouw al ruim 52.000 zogenaamde ZZP’ers (Zelfstandigen Zonder Personeel) actief.

Die groei mag dan spectaculair zijn, dat het ook betekent dat er een snel groeiende groep van zogenaamde ZZP’ers ontstaat met een inkomen dat vaak ver onder het minimumloon ligt. Veel ZZP’ers verdienen namelijk vaak nauwelijks meer dan 8 a 900 euro in de maand en zijn vaak niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid en hebben geen pensioenregeling. Dat is namelijk onbetaalbaar met zo’n laag inkomen. Ze betalen ook vaak geen inkomstenbelasting omdat ze te weinig verdienen. Wel maken ze aanspraak op een aantal belastingvoordelen, maar ja als je niets hebt heb je ook geen voordeel.

Feit is echter wel dat de overheid dankzij deze snel groeiende groep zelfstandigen aanzienlijk minder belastingen dreigt te gaan ontvangen. De econoom (en PvdA’er) Flip de Kam stelde daarom onlangs in een column in de NRC om de fiscale zelfstandigenaftrek te beperken, want de kleine ondernemers zouden fiscaal teveel in de watten gelegd worden.

Ik hoef  De Kam toch niet uit te leggen waar die explosieve groei van kleine zelfstandigen vandaan komt, bij het outsourcen van werk. In de jaren negentig ontstond de trend binnen het bedrijfsleven om zich te gaan beperken tot kerntaken. Werknemers vlogen eruit en konden via de achterdeur, maar nu als zelfstandige weer aan het werk. Dat was wel zo makkelijk en natuurlijk goedkoper en beter voor de winsten (en de aandeelhouders). En de risico’s werden bij de kleine ondernemer gelegd. Ziek: helaas geen werk en geen inkomen.

En inmiddels zijn we nu weer een fase verder nu de financiële macht steeds verder verschuift naar buitenlandse aandeelhouders. Neem bijvoorbeeld ABN-AMRO. In 2006 nog goed voor bijna 1 miljard aan vennootschapsbelasting. En de aandeelhouders kregen ook pakweg 1,5 miljard waarover belasting geheven wordt. Maar als ABN-AMRO straks onderdel is geworden van een buitenlandse onderneming met overwegend buitenlandse aandeelhouders of de ongrijpbare hedgefondsen, dan zal de Nederlandse staat dus minder belastingen kunnen innen.

Bestaat de BV Nederland straks, als de uitverkoop an de grote ondernemingen verder gaat, nog slechts uit kleine zelfstandigen die niet zoveel belasting te betalen hebben? Met instemming las ik van de week het interview met de ex-vice-president van de Deutsche Bank Edgar Most in de NRC-bijlage: “Je mag het kapitaal niet op zijn beloop laten. Geld is een doel op zich geworden, Het is geen middel meer voor iets anders. Voor geld geldt één criterium: het moet méér worden. Maar of de samenleving erbij gebaat is  om steeds meer geld te vergaren wordt niet gevraagd. Het is een van de redenen dat de rijken steeds rijker worden en de massa steeds armer wordt.”
Waarvan akte!

Hij pleit voor een herziene rol van de staat, zoals er nu ook ingegrepen mag worden door de overheid in de 'hypotheekbankencrisis'. Tegen de afbraak....