Wij vs. Wilders: oorverdovende stilte

In september 2004 verliet Geert Wilders de VVD-fractie en begon voor  zichzelf. Electoraal gezien gaat het Wilders sinds die tijd voor de  wind. In korte tijd is hij uitgegroeid tot de meest besproken  politicus. Als geen ander lukt het Wilders en zijn Partij voor de  Vrijheid (PVV) om het nieuws te domineren. Zijn roep om harde  maatregelen tegen migratie, islam en vermeende terroristen lijkt  aansluiting te vinden bij een groot gedeelte van het electoraat.

Verdachtmakingen

De aanhang van Wilders lijkt ­ in tegenstelling tot de partijtop -  voor een groot gedeelte afkomstig uit de arme buurten en  achterstandswijken. Op het eerste gezicht is dat logisch. Andere  populistische, rechtse partijen zoals de Leefbaren en de Fortuynisten  hengelden met succes in deze goed gevulde vijver. Op kleinere schaal gebeurde dit ook in de jaren '80 en '90 bij extreemrechtse partijtjes  uit de 'centrum'-stroming zoals de CD en CP'86. Tevens zijn  parallellen te trekken met andere landen: de NPD in Duitsland, het  Vlaams Belang in België. Wijken die jarenlang bekendstonden als  PvdA-bolwerken, hebben de sociaal-democraten massaal afgezworen. De  traditionele aanhang van links, de blanke arbeidersklasse, herkent  zich al geruime tijd niet meer in het beleid zoals dit wordt neergezet  door overbetaalde PvdA-regenten die enkel nog door zichzelf als  sociaal-democraat worden beschouwd.
Net als bij Fortuyn, legt de opkomst van Wilders de crisis van links  op pijnlijke en confronterende wijze bloot. De PvdA vindt Wilders maar  onfatsoenlijk, GroenLinks vindt dat Wilders wel heel erg ver gaat en  de SP houdt zich gedeisd. De vakbonden schitteren al helemaal door  afwezigheid. Buitenparlementair links wil wel, maar is vooral hopeloos  verdeeld in kleine splinters, onmachtig een gemeenschappelijke vuist  te maken.

Een enkele keer wordt het oude linkse stokpaardje racisme weer eens  opgepoetst en Wilders voor de voeten geworpen. Indruk maken doet het  niet. Ook zagen verschillende hotemetoten de afgelopen maanden  'opvallende parallellen met de jaren '30'. Het is schrijnend dat  uitgerekend voormalig Elsevier-correspondent Wierd Duk moet schrijven:  'Wil de PvdA Geert Wilders daadwerkelijk de wind uit de zeilen nemen,  dan zal de partij niet moeten volstaan met verdachtmakingen.' Hiermee  geeft Duk in een klap aan wat niet alleen het probleem is van de PvdA,  maar van heel links. Links is niet in staat een antwoord te geven op  de groei van rechts. Maar of het nu Wilders, Fortuyn of Dewinter heet,  rechts heeft Jan met de pet helemaal niks te bieden.

Dramatische man

Een jaar geleden publiceerde de Belgische advocaat en kaderlid van de  communistische PvdA Norbert van Overloop het boek Wiens Belang?, een  onderzoek naar de sociaal-economische standpunten van Dewinter en  consorten. 'Ik denk dat de sociaal-economische standpunten van het  Vlaams Belang lange tijd zijn onderschat. Iedereen weet wat het Vlaams  Belang zegt en schrijft over vreemdelingen en migranten, maar slechts  weinigen weten iets over het sociale programma van het Vlaams Belang.'  Sinds de publicatie van het boek heeft Van Overloop talloze lezingen  in vakbondshuizen gegeven over de gevolgen van de sociaal-economische  agenda van het Vlaams Belang voor werkende mensen.
Het is opmerkelijk dat heel links aandacht heeft voor de racistische  kant van de PVV, maar bijna niemand naar haar sociaal-economische  ideeën kijkt. In zijn 'Onafhankelijkheidsverklaring' schiet Wilders  met scherp op mensen op de werkvloer: 50 procent minder ambtenaren,  vlaktax, afschaffen minimumloon, versoepeling van het ontslagrecht,  afschaffen van het algemeen bindend verklaren van CAO's, beperking  kinderbijslag. 'Dit is een dramatische man', aldus FNV-kaderlid en  vakbondsactivist Niek Stam. 'Hij heeft niks op met gewone mensen. Ik  denk dat veel mensen niet op Wilders zouden stemmen als zij dit soort  dingen zouden weten. Ik betwijfel of mensen het hoofddoekje of de  dubbele nationaliteit echt zo belangrijk vinden dat zij hiervoor hun  sociale bescherming op willen geven. Links loopt veel te veel mee met  zijn agenda en de vakbeweging is juist veel te veel naar binnen  gekeerd. Zij zouden juist meer voorlichting moeten geven over de net  genoemde punten.'
Niet voor niks profileert Wilders zich op hoofddoekjes en paspoorten  en niet op zijn sociaal-economisch beleid. Wilders en de PVV snappen  zelf donders goed dat deze plannen rampzalig zijn voor een groot  gedeelte van de eigen achterban. Juist daarom profileert de PVV zich,  net als de LPF of het Vlaams Belang, als een protestpartij. Een partij  van buiten de Haagse kaasstolp, die het voor de man in de straat  opneemt tegen de elite in dit land. Van Overloop van de Belgische  PvdA: 'Iemand vertelde mij ooit: "Ik stem voor het Vlaams Belang om  tegen de andere partijen te stemmen." Veel mensen zijn boos,  ontevreden met het huidige beleid. Feit is dat het beleid waar het  Vlaams Belang voor staat het leven van de gewone man zeer hard zal  raken. Als het Vlaams Belang aan de macht komt, zullen ze ontzaglijk  veel schade aanrichten. De wederopbouw zal heel erg moeilijk worden.  Ik wil niet dat de strijd van onze ouders en voorouders voor niks is  geweest.'

Niet meehobbelen

Grote delen van de Nederlandse bevolking geven hun stem voor een  partijprogramma dat ze in serieuze problemen kan brengen. Als de PVV  de helft van de ambtenaren wil ontslaan, heeft zij het niet alleen  over de ondergewaardeerde gemeentelijke baliemedewerkers, maar ook  over leraren en ziekenhuispersoneel. Door de rijken evenveel  inkomstenbelasting te laten betalen als de allerarmsten zal de  overheid jaarlijks vele miljarden mislopen. Vele miljarden die niet  langer ingezet kunnen worden om sociale zekerheid en leefbaarheid in  de wijken te garanderen. En hoeveel laaggeschoolde arbeiders zullen in  de problemen komen met hun hypotheek wanneer het ontslagrecht wordt  versoepeld? Zeker als dat gebeurt in combinatie met het afschaffen van  het minimumloon.
Wanneer je de moeite neemt om verder te kijken dan de stokpaardjes van  Wilders, dan valt meteen op dat het beleid waar de PVV voor staat in  de praktijk uitdraait op een ongeremde aanval op de eigen achterban.  Wanneer links braaf blijft meehobbelen met de door de PVV bepaalde  agenda, kan het nooit een vuist te maken tegen opkomend rechts. Zolang  links zich af blijft keren van haar traditionele achterban zullen  Wilders en de PVV blijven groeien.
De PVV heeft in haar weinige publicaties voldoende munitie weggegeven  om zowel het debat met links als de sympathie van haar eigen achterban  te verliezen. Of, om af te sluiten met een citaat van Wilders zelf:  'We moeten ons allereerst realiseren dat wij niet machteloos staan.'