Van Baalen uit de bocht

Waarom is het in Nederland toch doodstil over de toekomst van Europa? Na het verpletterende ‘Nee’ tegen de Europese Grondwet beloofden geschrokken politici dat nu echt alles uit de kast getrokken zou worden om het debat met de burger over Europa aan te gaan. De politici staken de hand diep in eigen boezem. Ja, we hebben de burgers ook nooit serieus genomen als het over Europa ging. Ja, het is te lang een onderonsje in de achterkamers geweest. Het bleef echter bij mooie woorden. Want het is weer geheel stil geworden rond Europa. Het thema speelt ook geen enkele rol in de verkiezingsstrijd.

Waarom de VVD zich zo stil houdt werd donderdag 2 november duidelijk, tijdens een door de Vereniging Democratisch Europa georganiseerd debat. Hans van Baalen, Europa-woordvoerder voor zijn partij, blonk uit in een diepe minachting voor de burger. Waarom hadden de burgers zo massaal “nee”gestemd, luidde een van de vragen. ‘Het was gewoon een kinderachtige manier om iets stuk te maken,’ stelde Van Baalen zonder blikken en blozen. ‘Het referendum was geen serieuze zaak. Mensen wilden gewoon uit kinderachtigheid dwars liggen. Dat was het vooral. Ze hadden zelfs tegen hun eigen loonsverhoging gestemd, als die vraag had voorgelegen.’

Van Baalen ging nog even verder. Volgens hem had in de Kamer een uitgebreide discussie plaatsgevonden over de invoering van de Europese Monetaire Unie en later de euro. Dat viel ook netjes terug te lezen in de partijprogramma’s. Maar ja, die vervloekte burgers waren gewoon te lui om dat te lezen en te volgen. ‘Als burgers dat niet willen lezen of horen is het ook hun eigen probleem,’ vond Van Baalen. ‘Betrokkenheid moet wel van twee kanten komen.’

Het was dan ook weinig verbazend dat Van Baalen zich een fel tegenstander toonde van een nieuw referendum over Europa. Dat was nu eenmaal te moeilijk voor de gemiddelde burger. Van Baalen omarmde gretig de kloof tussen politiek en burgers. Prima, die kloof. Burgers kiezen eens in de vier jaar op een partij. Die gekozen politici doen vervolgens vier jaar lang hun werk vanuit het algemeen belang. Daar moet je de burgers niet in betrekken. Veel te ingewikkeld. En dat de kiezers, die op 22 november gaan stemmen, geen idee hebben wat de politieke partijen nu precies vinden over de toekomst van Europa? Ook geen probleem voor Van Baalen. Burgers zijn helemaal niet geïnteresseerd in verdragswijzigingen. Ze willen gewoon dat Europa functioneert. En dat kun je maar het beste aan de politici overlaten.

Zullen we er dan toch maar eens een stemadviesje tegenaan gooien, hier op Konfrontatie-Digitaal? Want de komende jaren komen Europese verdragswijzigingen onherroepelijk weer op de politieke agenda. En wat je daar inhoudelijk ook van vindt, de belangrijkste vraag lijkt nu te zijn of die wijzigingen aan de burgers worden voorgelegd, of alleen door het parlement worden goedgekeurd. De VVD en het CDA zijn tégen een nieuwe referendum. PvdA, D66, GroenLinks, SP en ChristenUnie willen een verdragswijziging wél aan de bevolking voorleggen. Wie dus over de toekomst van Europa wil meebeslissen, weet in ieder geval op welke partijen niét gestemd moet worden.