Skip to main content
  • 28 juni 2007

Jacques en de referendumfabriek

Willem Bos

Komt er een referendum over het nieuwe Europese verdrag? Dit verdrag komt in de plaats van de Grondwet die in het referendum van 2005 door de kiezers werd verworpen. Wat is er logischer dan een nieuw verdrag dat weer aan de kiezers wordt voorgelegd? Een ruime meerderheid van de bevolking is daar voor, zo blijkt steeds uit opinieonderzoeken. En ook in de Tweede Kamer is er - sinds de verkiezingen van vorig jaar - een meerderheid die dat in hun verkiezingsprogramma had staan.

Een gelopen race denk je dan als eenvoudige burger. Het vorige referendum kwam er immers ook dankzij een Kamermeerderheid en tegen de wil van het kabinet. Maar dan heb je buiten de PvdA gerekend, want die partij heeft de soepelheid van een aal in een emmer snot. Het verkiezingsprogramma van de sociaaldemocraten was overduidelijk: een nieuw verdrag, een nieuw referendum. Maar toen kwam de kabinetsformatie met referendumtegenstander CDA. Toen werd de formule: het kabinet neemt geen initiatief voor een referendum en we vragen een advies van de Raad van State. De redenering daarachter was: als de raad van State nu zegt dat het nieuwe verdrag geen grondwettelijke kenmerken heeft dan hoeft dat referendum misschien wel niet. Op die poging om de Grondwet geen Grondwet meer te laten lijken was vervolgens het hele optreden van de nieuwe ploeg van Balkenende gericht. Naam weg, vlag weg, hymne weg, referendum weg.

Na de top in Brussel ontstond er bij de regering een euforische stemming. De Grondwet was verdwenen en de Grondwet was gered. Fikkie heette geen Fikkie meer, het beest had geen halsband meer en geen strik in zijn staart dus niemand kon nog beweren dat het nieuwe hondje Bello het zelfde valse kreng was. Maurice peilde terstond de stemming en wat bleek: er waren  minder mensen die Bello een secreet vonden dan Fikkie.

Toen kwam ook Jacques in de weer. Jacques Tichelaar. Hij verklaarde dat hij Bello zo mooi vond dat hij er zeker van was dat hij er wel een prijs mee kon winnen. Dus wat hem betreft: gaan met dat referendum. Jacques was zich er zelf waarschijnlijk niet van bewust dat hij met dit – op zich zeer terechte standpunt – opnieuw een draai van 180 graden had gemaakt. Tot dan toe was de redenering: als het nieuwe verdrag nog veel van een grondwet heeft komen we niet om een referendum heen. Nu betoogde Jacques: het verdrag is zo goed het lijkt helemaal niet op de Grondwet en daarom kunnen we er wel een meerderheid voor halen. Want daar gaat het Jacques om. Hij is vóór een referendum als hij dat wint. En anders doet Jacques niet mee.

Inmiddels lijkt het er op dat Jacques niet meer terug kan. Nog een draai zou zelfs de resterende PvdA achterban te veel worden. Maar komt het referendum er nu ook? Helemaal zeker is het niet. Het standpunt van Jacques is voorlopig. Eerst moet er een definitief verdrag liggen. Dan moet er eerst een advies van de raad van State komen. En dan is er nog het probleem dat in de eerste kamer de partijen die voor een referendum zijn geen meerderheid  hebben. De senaat kan dus dwars gaan liggen.

Wij gaan dus nog maar even door met onze petitie op www.wijwillenreferendum.eu maar vertel alstublieft niet aan Jacques (of aan Maurice) dat u bij een eventueel referendum tegen gaat stemmen, want dan maakt hij weer een draai.