Achterlijk

"Revolutie in Beieren!" kopten de kranten in München begin deze week. Wat was er aan de hand? Werd er geschoten op straat? Werd het parlement vervangen door een arbeiderraad? Neen, de democratie had de regering van de Christelijk Sociale Unie (Christlich Soziale Union, CSU) parten gespeeld: voor het eerst sinds veertig jaar haalde de CSU in de verkiezingen niet de meerderheid van de zetels. De gang naar de stembus is een revolutionaire daad indien deze niet het verwachte resultaat oplevert. Ongelooflijke taferelen op de verkiezingsavond op televisie: geschokte politici beweren dat ze door de kiezer te hard aangepakt zijn, want coalities zijn ze helemaal niet gewend. Een te moeilijke regeringsopdracht dus!
Voor een gewone democratie zou het resultaat van deze recente verkiezingen een droom zijn. Met 43 procent is de CSU nog steeds twee keer zo sterk als de tweede partij, de sociaaldemocraten die net geen twintig procent haalden. Ook al zitten er nu vijf in plaats van drie partijen in het parlement, het regeren is samen met een van de kleine burgerlijke partners met 8 of 10 procent gemakkelijk.

Enkele weken eerder ontving ik van de belastingdienst een identificatienummer van elf cijfers. Nu pas werd een voor heel Duitsland geldig fiscaal identificatienummer ingevoerd. Dit komt in een eerste stap als een SoFi nummer over maar lijkt meer op de Nederlandse burger ID. Elke ingeschreven bewoner krijgt vanaf zijn geboorte een uniek nummer en houdt die tot twintig jaar na zijn overlijden. Want belastingplicht duurt langer dan het leven. Nu wordt het onmogelijk om belasting te ontduiken door naar een andere deelstaat te verhuizen en 65plussers moeten meer belasting betalen omdat de belastingdienst bij alle pensioensfondsen de uitkeringen mag opvragen. Op termijn zullen meer persoonlijke gegevens centraal worden opgeslagen en is de uitwisseling van gegevens tussen nog meer overheidsinstellingen te verwachten.

De introductie verliep zonder noemenswaardige maatschappelijke discussie of verzet. Dit omdat tot de invoering al vijf jaar geleden was besloten en er een plaatsvervangende discussie over de handel met klantengegevens werd geënsceneerd. Het feit dat adres- en bankgegevens van mensen in grote hoeveelheden voor iedereen via het internet goedkoop te verkrijgen zijn werd afgelopen september als schandaal ontdekt. De regering reageerde snel en heel bezorgd: er werd een wet aangescherpt zodat bedrijven nu eindelijk gegevens alleen met de uitdrukkelijke toestemming van de klant aan derden mogen doorgegeven. Maar de speelruimte van de overheid voor de verkoop van adresgegevens werd toevallig niet aangetast.

3 oktober is sinds 18 jaar de nationale feestdag van de nationale eenheid. De regering viert deze dit jaar met een feestelijke kerkdienst in Hamburg. Het volk doet daar nauwelijks aan mee. De betrokkenheidheid hier is niet te vergelijken met de 14e juli in Frankrijk of met de bevrijdingsfeesten in een aantal steden in Nederland. Misschien komt dat hier nog in een paar decennia’s of eeuwen. Ik verwacht nog wel het een of ander van dit soort déjà vu’s.