Werklozen zijn hoeren

Dat lijkt de mening te zijn van de gevestigde orde in onze Westerse samenleving. Op dit moment ben ik weer werkloos en moet ik regelmatig bij mijn pooier komen, het arbeidsbureau. Die dwingen mij dan om mijn lichaam te verhuren aan een of andere louche werkgever. Ik vertel dan mijn pooier of er geen mooier werk voor mij is, maar die zegt dat mijn lichaam alleen maar goed genoeg is voor zwaar werk. Als ik dan tegenstribbel en ga klagen over eentonigheid, rug- en nekpijn en vermoeidheid en dat ik meer kwaliteiten heb, wordt mijn pooier boos en dreigt met straf. Als ik ongehoorzaam blijf, kan die straf een doodsbedreiging inhouden. Ze zorgen er dan voor dat de sociale dienst mij niet meer een vergoeding uitbetaald om te bestaan. Het is dus in mijn eigen belang om met mijn rug tegen de muur te blijven staan. Ze hebben me ook aangeraden om drugs te gaan gebruiken als ik werk, om de werkelijkheid te kunnen verdragen; pijnstillers voor het lichaam, koffie en bakken koffie om wakker te blijven, en 's avonds alcohol om te kunnen slapen.

Mijn pooier werkt ook samen met andere pooiers, escortbureaus, oftewel uitzendbureaus. Hun klanten hebben haast en willen graag zo snel mogelijk iemand naaien. Mooie gebouwen hebben die escortbureaus, met marmer en grote ramen aan de buitenkant. Maar je moet niet gaan beginnen over je rechten, daar weten ze niets van. Ze bemiddelen alleen maar. Hun klanten kunnen je dumpen bij de minste kritiek. Gehoorzaamheid is de grootste deugd daar, want anders staat er zo een ander op je plek. Desnoods iemand uit Polen of Hongarije. Die zijn ook nog eens goedkoper. Human trafficking.

Gelukkig stuurt mijn pooier me deze keer niet naar een gehoorzaamheidscursus, een workshop voor werklozen. Dat deden ze in 2002. In een uitgedragen voetbalkantine werd toen een bijeenkomst gehouden voor alle geregistreerde werklozen in mijn gemeente. Wie niet kwam opdagen kreeg meteen geen uitkering meer. De workshop gaf een vergoeding van 12 euro per werkdag. Dat was geen bonus maar mijn enige bron van inkomsten. Een stevige vrouw begon met harde stem ons toe te spreken:  ‘Welkom allemaal, mijn naam is Eva en ik ga jullie zes weken bezighouden. We gaan hard werken en daarna vinden we een baan en werken we hard voor de rest van ons leven. Dat is de realiteit.'

Mijn groep - de ouderen variërend van 27 tot 35 ­ bestond uit 13 personen van wie er meteen drie nooit meer terugkwamen. Wat stond er op het programma voor een workshop voor werklozen anno 2002? Natuurlijk computerlessen. Eén man - een timmerman - had nog nooit met een computer gewerkt. Eerste opdracht: je CV. Eerste discussie: waarom een CV? We kregen de stoomcursus: twee dagen per week naar de workshop en daartussen opdrachten voor thuis. De eerste thuisopdracht schokte me; Het schrijven van een vacature voor een chef in een service-tehuis voor gehandicapten, het ontwerpen van een advertentie, en het beantwoorden van 5 vragen:

 - Welk bedrijf in onze gemeente heeft de meeste werknemers?

 - Hoe oud is de oudste inwoner in onze gemeente?

 - Hoe lang bestaat het arbeidsbureau in onze gemeente?

 - Wie wint Big Brother?

 - Je hebt een aanmelding voor Expeditie Robinson geschreven. Verklaar waarom juist jij moet worden aangenomen.

Meteen snapte ik waar ik was. Een kleuterschool om de werklozen van de straat te houden, pardon, uit de statistieken te houden, want gedurende de workshop was je officieel niet werkloos. Goochelen met statistieken heet dat.

Dat jaar bracht ik ook één keer in de week samen met mijn vriendin de lokale krant met reclame rond. Daar kregen we gemiddeld 9 euro voor, werk waar we al snel 2 tot 3 uur mee bezig waren en waar we dus ongeveer 1,50 euro per uur per persoon mee verdienden. Nooit klopten de papieren en het geld, en altijd in het voordeel van de werkgever. Klagen doe je niet als werkloze want werklozen kunnen niet klagen. Die moeten dankbaar zijn voor werk. Het gezamenlijk inkomen haalde het niet en dus moesten we een aanvullende bijstandsuitkering aanvragen. Van die uitkering werd iedere keer het bedrag afgetrokken dat we hadden verdiend met het uitdelen van de krant. Het uurloon kwam daarmee op nul. Mijn vriendin is namelijk erg eerlijk. En eerlijk duurt het langst. Althans, voor de werklozen.